Details
Naam
St. Bonifatiusschool (vm), Nieuwe Pekela
Aantal afbeeldingen: 6
IntroductieEen van de hoogtepunten van de Amsterdamse School in de Veenkoloniën, een ontwerp van de tot nu toe wat onbekend gebleven architect Kruijer.
AdresJ.R. Stuutstraat F 24 F
Postcode(s)9663 SG
PlaatsNieuwe Pekela
LandNederland
Vervaardiger Jan Kruijer (Architect)
Datum1931
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
OpdrachtgeverRK Kerkbestuur van de Heilige Bonifatius
Huidige eigenaarParticuliere eigenaar
Oorspronkelijke functieLagere School
Huidige functieWoningen overig
Type objectRijksmonument, Gebouw
Monumentnummer520994
AchtergrondDit Rooms-Katholieke schoolgebouw, genaamd St. Bonifatiusschool, werd gebouwd in 1931 in opdracht van het R.K. kerkbestuur van de Heilige Bonifatius. Architect Jan Kruijer uit Nieuwe Pekela ontwierp de tweeklassige lagere school in een verstrakte Amsterdamse School-stijl. Door een dreigende leegloop fuseerde de school in 1973 met een openbare school en in 1993 is de school verbouwd tot woonhuis.
Het gebouw is rijksmonument als voorbeeld van een lagere RK-school uit 1931 in de provincie Groningen in een verstrakte Amsterdamse School-stijl; vanwege de strakke vormgeving en geometrische detaillering; vanwege de vrij hoge mate van gaafheid van zowel exterieur als delen van het interieur; als opvallend voorbeeld van het oeuvre van architect J. Kruijer, evenals vanwege de bijzondere ligging in het open landschap.
Het gebouw is rijksmonument als voorbeeld van een lagere RK-school uit 1931 in de provincie Groningen in een verstrakte Amsterdamse School-stijl; vanwege de strakke vormgeving en geometrische detaillering; vanwege de vrij hoge mate van gaafheid van zowel exterieur als delen van het interieur; als opvallend voorbeeld van het oeuvre van architect J. Kruijer, evenals vanwege de bijzondere ligging in het open landschap.
BeschrijvingDe school is niet direct gelegen aan de openbare weg maar is gebouwd achter de bestaande lintbebouwing. Een toegangsweg gelegen aan de F. Stuutstraat verleent toegang tot de vrijstaande school, die wordt omgeven door weiland.
De plattegrond is opgebouwd uit een L-vormige gang die twee klassen, georiënteerd op de zon, ontsluit. De kamer van de directeur is gevestigd in de toren. Aan de zuidzijde bevond zich een overdekte speelplaats, die nu is dichtgezet. Opvallend aan het ontwerp zijn de twee entrees. De toegang aan de voorzijde was voor de pastoor, de zijingang (noordzijde) voor de kinderen.
Het één verdieping hoge volume waar de klassen waren gelegen is opgetrokken in een roodbruine baksteen en wordt gedekt door een schilddak waarop roodbruin geglazuurde Gotische pannen. Het platte twee bouwlagen tellende volume (de toren met de ingang voor de pastoor) is opgetrokken uit roodbruine baksteen waarboven gele baksteen in siermetselverband met op de hoeken uitkragende betonelementen. De gevels worden geleed door meerdelige liggende vensters waarin deels roedenverdeling onder een betonnen latei en roodbruin bakstenen onderdorpel.
De hoofdentree (voor de pastoor) bestaat uit twee houten paneeldeuren waarvoor een twee treden hoge hardstenen stoep. Boven de entree is in een nis met keperboog een beeld van baksteen aangebracht, voorstellende St. Bonifatius als bisschop (in de linkerhand een bisschopsstaf en in de rechter een evangelieboek doorkliefd door een zwaard). Een betonnen kruis steekt deels boven de gootlijst uit; rechts daarvan is sprake van een betonnen vlaggenstokhouder met houten vlaggenstok. Op de linker hoek bevond zich de nu dichtgezette overdekte speelruimte onder plat dak. Karakteristiek voor de Amsterdamse School is de aandacht van de architect voor details als de gemetselde bloembakken en de luifel boven een nisje voor een bankje aan het schoolplein.
De plattegrond is opgebouwd uit een L-vormige gang die twee klassen, georiënteerd op de zon, ontsluit. De kamer van de directeur is gevestigd in de toren. Aan de zuidzijde bevond zich een overdekte speelplaats, die nu is dichtgezet. Opvallend aan het ontwerp zijn de twee entrees. De toegang aan de voorzijde was voor de pastoor, de zijingang (noordzijde) voor de kinderen.
Het één verdieping hoge volume waar de klassen waren gelegen is opgetrokken in een roodbruine baksteen en wordt gedekt door een schilddak waarop roodbruin geglazuurde Gotische pannen. Het platte twee bouwlagen tellende volume (de toren met de ingang voor de pastoor) is opgetrokken uit roodbruine baksteen waarboven gele baksteen in siermetselverband met op de hoeken uitkragende betonelementen. De gevels worden geleed door meerdelige liggende vensters waarin deels roedenverdeling onder een betonnen latei en roodbruin bakstenen onderdorpel.
De hoofdentree (voor de pastoor) bestaat uit twee houten paneeldeuren waarvoor een twee treden hoge hardstenen stoep. Boven de entree is in een nis met keperboog een beeld van baksteen aangebracht, voorstellende St. Bonifatius als bisschop (in de linkerhand een bisschopsstaf en in de rechter een evangelieboek doorkliefd door een zwaard). Een betonnen kruis steekt deels boven de gootlijst uit; rechts daarvan is sprake van een betonnen vlaggenstokhouder met houten vlaggenstok. Op de linker hoek bevond zich de nu dichtgezette overdekte speelruimte onder plat dak. Karakteristiek voor de Amsterdamse School is de aandacht van de architect voor details als de gemetselde bloembakken en de luifel boven een nisje voor een bankje aan het schoolplein.
InterieurIn het interieur zijn onder meer van belang: de geglazuurde blauwe vensterbanken, een schildering van St. Joris en de draak, in de hoofdgang de geel/zwarte tegelvloer, de lambrizering van gele en blauwe geglazuurde tegels en de natuurstenen trap met ijzeren leuning, in de dwarsgang de rood/zwartblauwe tegelvloer.
Bronnen
M. Kruijswijk, J. van der Spek, Beleefd aanbevelend. Leven en werk van architect Jan Kruijer (1889-1965) (In Boekvorm Uitgevers bv, 2012).
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandKruijswijk en Van der Spek noemen dit gebouw een hoogtepunt van de Amsterdamse School in de Veenkoloniën. Zij loven het als het voorbeeld bij uitstek van de expressionistische ontwerpvermogens van architect Kruijer. Terecht!
Gerelateerde objecten