Details
Naam
Jan Kruijer
Aantal afbeeldingen: 21
IntroductieKruijer, een tamelijk onbekende architect die veel heeft geproduceerd in de noordelijke Nederlandse provincies.
NaamJan Kruijer
GeborenMiddelbert 02-08-1889
Gestorven18-09-1965
Beroep(en)Architect
BiografieDe architect Jan Kruijer woonde in Nieuwe Pekela en ontwierp enkele honderden panden in de Groninger Veenkoloniën. In beide Pekela's ontwierp hij meer dan 90 panden. Ontwerpen van hem, met name vrijstaande huizen, zijn ook terug te vinden in Winschoten, Wildervank, Wedderveer, Vlagtwedde, Noordbroek, Peize, Emmen en Hoogeveen.
Kruijer had de bijnaam ‘Jan Beton’. Niet alleen omdat hij in zijn ontwerpen naast baksteen ook beton verwerkte, maar ook omdat hij heel degelijk bouwde. Zonder concessies en gevarieerd: van heel eenvoudig tot zeer uitbundig. In zijn vroegste ontwerpen bouwde hij voort op negentiende-eeuwse neostijlen. Het rationalistische bouwen zoals gepropageerd door Berlage sprak hem waarschijnlijk niet aan. Zijn voorliefde ging duidelijk uit naar een mooie detaillering, dat spreekt uit zijn totale werk. Daarom zal ook de expressionistische baksteenarchitectuur van de Amsterdamse School veruit de belangrijkste inspiratiebron voor Kruijer zijn geweest. Bij Kruijer vormen de door de Amsterdamse School geïnspireerde woningen de kern van zijn oeuvre. Hij verwerkte de expressieve kenmerken zowel in bijzonder uitbundige, als heel subtiel in zeer sobere en eenvoudige ontwerpen. En niet alleen ontwierp hij huizen met uitgesproken kapconstructies, maar ook het kubistisch expressionisme gebruikte hij veelvuldig als uitgangspunt (Hoofdweg 75, Wedderveer; Feiko Clockstraat 189 Oude Pekela; Dr. D. Bosstraat 3, Winschoten).
In Veendam staan enkele ontwerpen van Kruijer aan de E.E. Stolperlaan, de Parallelweg en Egypteneinde. Daarnaast ontwierp hij samen met J.G. van der Meulen de voormalige directeurswoning aan de Nijverheidskade in Wildervank. In Winschoten werden een kleine honderd panden ontworpen in samenwerking met Klaas Visker in het toenmalige uitbreidingsplan, thans centrum. Meestal gaat het om typisch jaren dertig middenstandswoningen, maar ook om eigenzinnige ontwerpen als Nia Domo en De Koepel, beide aan de Burg. Schönfeldsingel. Langs het Pekelder lint staan zijn enkele van zijn meest expressieve ontwerpen zoals de voormalige St. Bonifatiusschool, garage Dijkhuizen en Bakkerij G. Blanken. Zeer karakteristieke bijna verticale dakhellingen zijn te vinden in Wildervank (Nijverheidskade 76), Winschoten (S.W. Schortinghuisstraat 5) en Oude Pekela (H. Hindersstraat 79).
In 2012 verscheen over Kruijer het rijk geïllustreerde boek Beleefd aanbevelend; leven en werk van architect Jan Kruijer (1889-1965). Een uitgave die tot nu toe (2018) vreemd genoeg geen enkele landelijke bekendheid geniet, ook niet bij liefhebbers van Amsterdamse School architectuur.
Kruijer had de bijnaam ‘Jan Beton’. Niet alleen omdat hij in zijn ontwerpen naast baksteen ook beton verwerkte, maar ook omdat hij heel degelijk bouwde. Zonder concessies en gevarieerd: van heel eenvoudig tot zeer uitbundig. In zijn vroegste ontwerpen bouwde hij voort op negentiende-eeuwse neostijlen. Het rationalistische bouwen zoals gepropageerd door Berlage sprak hem waarschijnlijk niet aan. Zijn voorliefde ging duidelijk uit naar een mooie detaillering, dat spreekt uit zijn totale werk. Daarom zal ook de expressionistische baksteenarchitectuur van de Amsterdamse School veruit de belangrijkste inspiratiebron voor Kruijer zijn geweest. Bij Kruijer vormen de door de Amsterdamse School geïnspireerde woningen de kern van zijn oeuvre. Hij verwerkte de expressieve kenmerken zowel in bijzonder uitbundige, als heel subtiel in zeer sobere en eenvoudige ontwerpen. En niet alleen ontwierp hij huizen met uitgesproken kapconstructies, maar ook het kubistisch expressionisme gebruikte hij veelvuldig als uitgangspunt (Hoofdweg 75, Wedderveer; Feiko Clockstraat 189 Oude Pekela; Dr. D. Bosstraat 3, Winschoten).
In Veendam staan enkele ontwerpen van Kruijer aan de E.E. Stolperlaan, de Parallelweg en Egypteneinde. Daarnaast ontwierp hij samen met J.G. van der Meulen de voormalige directeurswoning aan de Nijverheidskade in Wildervank. In Winschoten werden een kleine honderd panden ontworpen in samenwerking met Klaas Visker in het toenmalige uitbreidingsplan, thans centrum. Meestal gaat het om typisch jaren dertig middenstandswoningen, maar ook om eigenzinnige ontwerpen als Nia Domo en De Koepel, beide aan de Burg. Schönfeldsingel. Langs het Pekelder lint staan zijn enkele van zijn meest expressieve ontwerpen zoals de voormalige St. Bonifatiusschool, garage Dijkhuizen en Bakkerij G. Blanken. Zeer karakteristieke bijna verticale dakhellingen zijn te vinden in Wildervank (Nijverheidskade 76), Winschoten (S.W. Schortinghuisstraat 5) en Oude Pekela (H. Hindersstraat 79).
In 2012 verscheen over Kruijer het rijk geïllustreerde boek Beleefd aanbevelend; leven en werk van architect Jan Kruijer (1889-1965). Een uitgave die tot nu toe (2018) vreemd genoeg geen enkele landelijke bekendheid geniet, ook niet bij liefhebbers van Amsterdamse School architectuur.
BronnenMarianne Kruijswijk, Jikke van der Spek en Evert Venhuizen, Beleefd aanbevelend. Leven en werk van architect Jan Kruijer (1889-1965). (In Boekvorm Uitgevers BV, 2012).
Marianne Kruijswijk, Wieke Horneman, Van glas in lood en bakstenen; kijken naar Amsterdamse School in Oost-Groningen (Bedum, 2009).
Marianne Kruijswijk, Wieke Horneman, Van glas in lood en bakstenen; kijken naar Amsterdamse School in Oost-Groningen (Bedum, 2009).
Gerelateerde personen
Gerelateerde objecten