Details
Naam
Merwedeplein-Jekerstraat-Biesboschstraat-Roerstraat, Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 16
IntroductieDe achterkant van 'De Wolkenkrabber'.
AdresBiesboschstraat 8-40, Jekerstraat 1-19, Roerstraat 4-22, Merwedeplein 54-62 en 53-61
Postcode(s)1078 MS
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Joan van der Meij (Architect)
Zeeger Gulden (Architect)
Melle Geldmaker (Architect)
Zeeger Gulden (Architect)
Melle Geldmaker (Architect)
Datum1928 - 1929
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
Huidige eigenaarMeerdere particuliere eigenaren
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / winkels
Huidige functieGemengde bestemming: woningen en winkels/bedrijfsruimtes
Type objectGemeentelijk monument, Blok
AchtergrondOpvallend binnen Plan Zuid is dat niet alleen de hoofdassen op monumentale wijze zijn vormgegeven, maar ook de secundaire straten. Op het Merwedeplein komen drie secundaire straten bij een driehoekig plein, dat wordt gedomineerd door de achterzijde van de 'Wolkenkrabber' van J.F. Staal. Van de bouwblokken aan deze straten ontwierp Van der Meij de gevels van de koppen; de plattegronden waren van de hand van Gulden & Geldmaker.
De gevelwanden lopen taps toe en zijn aan de pleinzijde een verdieping lager dan in de straten, omdat aan deze kant de binnenterreinen op hun smalst zijn. Wat betreft de stedenbouwkundige situatie krijgen deze blokken dan ook de waardering Zone A, terwijl de architectuur van Van der Meij in orde 2 is ondergebracht.
De gevelwanden lopen taps toe en zijn aan de pleinzijde een verdieping lager dan in de straten, omdat aan deze kant de binnenterreinen op hun smalst zijn. Wat betreft de stedenbouwkundige situatie krijgen deze blokken dan ook de waardering Zone A, terwijl de architectuur van Van der Meij in orde 2 is ondergebracht.
BeschrijvingDe door Van der Meij ontworpen koppen zijn gerelateerd aan de grotere schaal van het plein: erkers, balkons, uitbouwen en kappen bepalen de bouwmassa. De wanden aan het plein zijn als één symmetrisch geheel opgevat en staan in een stompe hoek ten opzichte van elkaar. De details op het kleinschalige niveau van de woning zijn kenmerkend voor Van der Meij en voor de Amsterdamse School, zoals de karakteristieke kozijnen met de uitstekende bovenlichten en de terug liggende onderramen, de gestapelde blokken rond de trappenhuizen en de diepe voegen. Deze elementen zijn aan alle gevels in alle drie de betrokken straten terug te vinden. De gevels zijn gelijk maar in de loop van de jaren zijn wel wat verschillen ontstaan.
Naar verluidt hebben de diepe voegen nogal wat vochtproblemen veroorzaakt, die door elke eigenaar op eigen wijze zijn opgelost, wat gevolgen had voor het gevelaanzicht. Ook zien we dat niet alle bewoners het eens zijn over de kleur van het beton van de portieken, waardoor dit verschillende kleuren grijs en wit krijgt. Zeer kenmerkend voor dit blok en vaak afgebeeld in boeken over de Amsterdamse School zijn natuurlijk de fantasierijke, smeedijzeren ornamenten op de daken.
Naar verluidt hebben de diepe voegen nogal wat vochtproblemen veroorzaakt, die door elke eigenaar op eigen wijze zijn opgelost, wat gevolgen had voor het gevelaanzicht. Ook zien we dat niet alle bewoners het eens zijn over de kleur van het beton van de portieken, waardoor dit verschillende kleuren grijs en wit krijgt. Zeer kenmerkend voor dit blok en vaak afgebeeld in boeken over de Amsterdamse School zijn natuurlijk de fantasierijke, smeedijzeren ornamenten op de daken.
InterieurIn sommige bovenramen van de begane grond en in voordeuren is nog oorspronkelijk glas in lood te vinden.
Recente ontwikkelingenDe blokken zijn duidelijk in handen van meerdere eigenaren en er worden heel vaak appartementen gerenoveerd, maar gelukkig lukt het vrij goed om de eenheid van de gevels te handhaven. Wat helpt bij renovatie is dat de oranjerode metselsteen nog steeds wordt gefabriceerd. De panden zijn aangewezen als gemeentelijk monument.
Bronnen
G. Bolhuis, Atlas Gordel ’20-‘40 (Amsterdam 2004).
Gemeentelijk Monumenten Project 2008-2014, Gemeente Amsterdam, Stadsdeel Zuid, 2014.
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandDe speciale kozijnen, de oranjerode baksteen en de diepe voegen maken de gevels vooral bij zonlicht vanaf de zijkant bijzonder spannend om te zien.
Gerelateerde objecten