Details
Naam
Gevelsteen ‘De Bomers’, Haarlem
Aantal afbeeldingen: 6
IntroductieHendrik van den Eijnde ontwierp enkele gevelstenen voor Tuinwijk-Zuid in Haarlem. De gevelsteen 'De Bomers' is op verschillende manieren te interpreteren.
AdresVijverlaan 14
Postcode(s)2012 RC
PlaatsHaarlem
LandNederland
Type objectRijksmonument, Kunstwerk
Monumentnummer19841
Vervaardiger Hendrik van den Eijnde (Kunstenaar)
Datum1922
MateriaalZandsteen
Huidige staatLocatie ongewijzigd en nog altijd in gebruik
OpdrachtgeverJ.B. van Loghem
AchtergrondEen opvallend wijkje is het zeker: Tuinwijk-Zuid in Haarlem. Het ontwerp hiervan is van J.B. van Loghem, die in dezelfde periode het vergelijkbare Rosehaghe in Haarlem ontwierp en vlak hierna verantwoordelijk was voor Betondorp in Amsterdam. Deze projecten zijn duidelijk geïnspireerd door de tuinstadbeweging, waarin verbetering van de leefomstandigheden van de arbeiders centraal staat door middel van ruimte, licht en de nadruk op groenvoorzieningen.
Voor Tuinwijk-Zuid (dat ten tijde van de bouw nog tot de gemeente Heemstede behoorde, maar in 1927 door Haarlem werd geannexeerd), betekende dit door de twee woonblokken rond twee binnentuinen te situeren, die bereikbaar waren door overbouwde poorten. Zowel Rosehaghe als Tuinwijk-Zuid werden in de periode van 1920-1922 gebouwd en hebben architectonisch niet veel met de Amsterdamse School gemeen. Uitzondering zijn de gevelstenen die Hendrik van den Eijnde hiervoor vervaardigde. Die van Tuinwijk-Zuid, geplaatst op de gevel van de gemeenschapsruimte, heeft de meeste Amsterdamse School-trekjes.
Voor Tuinwijk-Zuid (dat ten tijde van de bouw nog tot de gemeente Heemstede behoorde, maar in 1927 door Haarlem werd geannexeerd), betekende dit door de twee woonblokken rond twee binnentuinen te situeren, die bereikbaar waren door overbouwde poorten. Zowel Rosehaghe als Tuinwijk-Zuid werden in de periode van 1920-1922 gebouwd en hebben architectonisch niet veel met de Amsterdamse School gemeen. Uitzondering zijn de gevelstenen die Hendrik van den Eijnde hiervoor vervaardigde. Die van Tuinwijk-Zuid, geplaatst op de gevel van de gemeenschapsruimte, heeft de meeste Amsterdamse School-trekjes.
BeschrijvingIn expressief Amsterdamse School-font staat er onderaan de gevelsteen ‘Tuinwyk 1920-1922’. Hierboven een tableau dat met z’n tweedimensionale stilering oud-Egyptisch aandoet. Wat stelt dit voor? Twee prauwen die door bomers worden voortbewogen, wat een verwijzing zou kunnen zijn naar de allerminst soepele wijze waarop de bouw van Tuinwijk-Zuid verliep en er veel werd ‘geboomd’.
De symboliek achter de beeltenis duiden is een kwestie van associatie en interpretatie. Van den Eijnde lijkt met de gevelsteen vooruitgang, samenwerking, en de vaart der volkeren te willen uitbeelden. Dat hierbij voor boten is gekozen zou tevens een verwijzing naar de Vijverlaan kunnen zijn (het adres van de gevelsteen). Passend hierin is ook de kleine panfluit spelende faun: dit figuur staat symbool voor het natuurleven en is daarmee het tegenovergestelde van het kapitalistisch-leven.
Anderzijds kunnen we dit tafereel ook vrij makkelijk als een wedstrijd interpreteren – zie hoe het meest linkse figuur in de achterste prauw de andere boot nauwlettend in de gaten houdt...
De symboliek achter de beeltenis duiden is een kwestie van associatie en interpretatie. Van den Eijnde lijkt met de gevelsteen vooruitgang, samenwerking, en de vaart der volkeren te willen uitbeelden. Dat hierbij voor boten is gekozen zou tevens een verwijzing naar de Vijverlaan kunnen zijn (het adres van de gevelsteen). Passend hierin is ook de kleine panfluit spelende faun: dit figuur staat symbool voor het natuurleven en is daarmee het tegenovergestelde van het kapitalistisch-leven.
Anderzijds kunnen we dit tafereel ook vrij makkelijk als een wedstrijd interpreteren – zie hoe het meest linkse figuur in de achterste prauw de andere boot nauwlettend in de gaten houdt...
Bronnen
Wim de Wacht en Jos Fielmich (fotografie), Architectuurgids Haarlem (Uitgeverij 010, 2005).
Ype Koopmans, H.A. van den Eijnde 1869-1939 (Drents Museum Assen 1994).
Ingezonden door Marcel Westhoff
Professionele of persoonlijke bandOpvallende gevelsteen in een even opvallend wijkje, die verder vooral uit villa's bestaat.
Gerelateerde objecten