Details
Naam
Muziektempel, Leens
Aantal afbeeldingen: 8
IntroductieEen vrij ingetogen vormgegeven 'muziektempel', maar het is wel de kers op de taart van een straat vol Reitsema-ontwerpen.
AdresJan Zijlmasingel
Postcode(s)9965 PW
PlaatsLeens
LandNederland
Type objectGeen beschermde status, Muziekkoepel
Vervaardiger Willem Reitsema Tzn (Architect)
Harm Nienhuis (Architect)
Harm Nienhuis (Architect)
Datum1938
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
OpdrachtgeverGemeente overig
Huidige eigenaarGemeente overig
Oorspronkelijke functieMuziektent
Huidige functieMuziektent
AchtergrondVoor de aanduiding van dit bouwwerkje als 'muziektempel' ben ik uitgegaan van historische ansichtkaarten. Dit is tevens de naam waarmee het tegenwoordig in Leens nog altijd wordt aangeduid. Fennema heeft het over een "muziekkoepel".
In zijn biografie over Reitsema beschrijft Bertus Fennema dat Willem Reitsema actief lid was van muziekkorps Eufonia uit Leens, opgericht in 1897, een vereniging van ouders met hun kinderen op de openbare school. Behalve als blazer fungeerde Reitsema ook wel eens als dirigent van Eufonia, evenals van zangkoor Crescendo. Reitsema combineerde zijn beide passies in het ontwerp van een muziektempel aan de Jan Zijlmasingel. De kosten mochten niet meer dan 1000 gulden bedragen. Een deel van dit bedrag kwam van een schenking van notaris A.H. Ages. Reitsema realiseerde het ontwerp samen met Harm Nienhuis (1903-1978), met wie hij sinds 1937 samenwerkte.
In zijn biografie over Reitsema beschrijft Bertus Fennema dat Willem Reitsema actief lid was van muziekkorps Eufonia uit Leens, opgericht in 1897, een vereniging van ouders met hun kinderen op de openbare school. Behalve als blazer fungeerde Reitsema ook wel eens als dirigent van Eufonia, evenals van zangkoor Crescendo. Reitsema combineerde zijn beide passies in het ontwerp van een muziektempel aan de Jan Zijlmasingel. De kosten mochten niet meer dan 1000 gulden bedragen. Een deel van dit bedrag kwam van een schenking van notaris A.H. Ages. Reitsema realiseerde het ontwerp samen met Harm Nienhuis (1903-1978), met wie hij sinds 1937 samenwerkte.
BeschrijvingDeze open muziektempel staat vrij in het parkje dat grenst aan de Jan Zijlmasingel. Aan de Jan Zijlmasingel ligt een groot aantal vrijstaande huizen naar ontwerp van Reitsema, de koepel is er bijna door omringd. In zijn biografie over Reitsema beschrijft Bertus Fennema de muziektempel als: "Opgebouwd op een zeshoekige basis met steunberen van paarsrode gesinterde baksteen, die doorloopt als borstwering van het podium. Daarboven bevindt zich het zeshoekige dak, gedragen door zes houten pilaren. De directe omgeving, bestaande uit een terras en grasperken, is eveneens aangelegd in zeshoekige patronen." (Fennema, blz. 102).
Bij de muziektempel ligt een zwerfkei, een zogenaamde gerichtssteen. In de Middeleeuwen was de rechtspraak voorbehouden aan de Ommelander Jonkers. Zij werden redger genoemd. Tot 1749 werd hier de eed gezworen. De aankomende redger ging hierbij op de steen staan. De oudste en wijste ingezetene, met een staf in zijn hand, zei de formule voor. "Zulks ten overstaan der ingezetenen bij poene van eenen halven daalder". In Leens vond deze plechtigheid plaats op Hemelvaartsdag.
Bij de muziektempel ligt een zwerfkei, een zogenaamde gerichtssteen. In de Middeleeuwen was de rechtspraak voorbehouden aan de Ommelander Jonkers. Zij werden redger genoemd. Tot 1749 werd hier de eed gezworen. De aankomende redger ging hierbij op de steen staan. De oudste en wijste ingezetene, met een staf in zijn hand, zei de formule voor. "Zulks ten overstaan der ingezetenen bij poene van eenen halven daalder". In Leens vond deze plechtigheid plaats op Hemelvaartsdag.
Recente ontwikkelingenOp oude ansichtkaarten is te zien dat de pilaren in het verleden wit waren. Ten tijde van het verschijnen van de biografie over Reitsema (2008) was dit ook nog het geval en was het dak bedekt met rode bitumen platen. Bij een daarop volgende renovatie werd het houtwerk grijs gelakt en het dak voorzien van een grijze bitumen bekleding. Medio 2019 werd de kleur wit teruggebracht. Tegelijkertijd werd er nieuwe bestrating en beplanting aangelegd. Tegenwoordig staat de koepel niet langer aan een grasveldje maar aan een heus pleintje. De hierboven genoemde gerichtssteen is naar een andere locatie overgebracht.
Bronnen
Bertus Fennema, Annelike Brinkman, Henk Bolt, Willem Reitsema (1885-1963) Architect op het Hogeland (Groningen, Uitgeverij Noordboek, 2008).
Links
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandEen bijzondere toevoeging aan de huizenrij van Reitsema in deze straat en mooi om te zien dat de muziektempel nog altijd gebruikt wordt. In 2018 maakte ik de eerste foto’s van de toen nog grijze koepel, in 2020 van de gerenoveerde koepel.
Gerelateerde objecten