Details
Name
Jos Ritzen
Number of images: 6
IntroductionJos Ritzen werd geboren in Limburg, en heeft in deze streek ook enkele van zijn belangrijkste bouwwerken neergezet. Hoewel nooit een typische Amsterdamse School-architect, is de invloed van de stijl duidelijk zichtbaar in zijn oeuvre.
NameNikolaas Jozef Ritzen
BornHeerlen 1896
Died1961
OccupationsArchitect
BiographyGeboren in 1896 te Heerlen als Nikolaas Jozef Ritzen van ouders die eerst een café en later een hotel-restaurant bezaten. Na zijn schooltijd ging Ritzen naar de technische school te Aken. Daarna volgde hij opleiding tot architect van een broer van zijn moeder, Marie Nicolaas Ramakers. Deze was vooral kerkenarchitect en restaurateur van kerken en kastelen. Ritzen vestigde zich in 1919 als zelfstandig architect en associeerde zich snel met de Maastrichtse architect Alphons Boosten. Beiden bleven vanuit hun eigen woonplaats resp. Heerlen en Maastricht werken. Hun eerste gezamenlijke opdracht is de dorpskerk te Eygelshoven. Daarna volgde de Heilig Hartkerk (koepelkerk) in Maastricht. In 1923 eindigde de samenwerking, Ritzen ging in Antwerpen werken; Boosten ging in Maastricht verder, waar hij relatief veel bouwwerken ontwierp. In Antwerpen ging Ritzen in 1924 een associatie aan met Stan Leurs. Deze samenwerking duurde niet lang. In 1926 gingen ze weer hun eigen weg.
1919 - het jaar dat Rizen zich als architect vestigt - is historisch gezien cruciaal. De Eerste Wereldoorlog is afgelopen, Groep de Stijl heeft zijn manifest geschreven, Pierre Cuypers en Hendrik Berlage zijn dan de grote architecten. Andere bekende namen zijn Willem Dudok (“romantisch kubisme“) ; Le Corbusier (modernisme) en Frank Lloyd Wright (de horizontale, “prairielijn“). Ten slotte niet te vergeten de Amsterdamse School-architecten: Van der Mey (Scheepvaarthuis) en De Klerk (Het Schip, woningen P.L.Takstraat).
Hierbij is Berlage in feite de wegbereider geweest van het losmaken uit het classicisme en met voorliefde voor baksteen een impulsgever voor de Amsterdamse School. Met Berlage had Ritzen gemeen dat een gebouw als één concept wordt ontworpen waarbij versieringen ondergeschikt waren aan het geheel.
In het interbellum komt beton op als nieuw bouwmateriaal. In de koepelkerk te Maastricht maakte de betonnen zelfdragende koepel een ruimte mogelijk zonder storende pilaren. De koepelkerk was in feite een jeugdwerk van Ritzen en Boosten, welke toen respectievelijk 23 en 27 jaar waren. Kort na voltooiing van de koepelkerk vertrok Ritzen naar Antwerpen, mede door de slechte economische omstandigheden en groeiende verschillen tussen de architecten. Mogelijk heeft ook meegespeeld dat de koepelkerk tegengestelde reacties opriep. Velen beschouwden de vorm van deze kerk als een moskee. Oorspronkelijk waren ook twee torens ontworpen, deze zijn echter nooit gebouwd, ongetwijfeld was de kritiek hier ook mede oorzaak van.
Ritzen is in zijn werk beïnvloed geweest door de Amsterdamse School. De Koepelkerk en ook de St.Angelaschool / v.m. Klooster aan de Scharnerweg te Maastricht zijn goede voorbeelden. Het gaat echter te ver Ritzen een typische A.S.-architect te noemen, hoewel hij in Antwerpen (Wilrijk) enkele villa's heeft gebouwd met duidelijke A.S. Invloeden.
In de Antwerpse avant-garde was Ritzen een graag gezien persoon.
Tussen 1925 en 1939 ontwierp hij (soms samen met Stan Leurs) een aantal villa's in een kenmerkende moderne baksteenculuur met duidelijk invloeden van Berlage, Amsterdamse School, Dudok en Frank Lloyd Wright. Vooral van deze laatste architect zijn in deze villa's duidelijk invloeden te zien: daken met brede horizontale overstekken; brede “in elkaar gedrukte“ schoorstenen (zie ook schoorsteen van St.Angelaschool/klooster Maastricht) en andere accenten van de horizontale lijn. Amsterdamse School is mooi herkenbaar aan het creatieve en ornamentele baksteengebruik, vooral de villa op de hoek Kastanjelaan - Della Faillelaan. In totaal ontwierp Ritzen in “villa-park de Brandt” 20 villa's. In feite een speculatieve projectontwikkeling o.l.v. Tony Deckers dat slechts gedeeltelijk werd gerealiseerd. Van deze villa's zijn nu nog een vijf-tal over en liggen aan de Della Faillelaan, Dennenlaan, Ahornenlaan, Sorbenlaan en Vijverlaan in de tegenwoordige Antwerpse villawijk Wilrijk. Aan de Oosterveldlaan 6 staat nog de villa die Ritzen voor zichzelf in 1920 ontwierp en bouwde.
Van belang zijn nog het ontwerp en bouw van sociale woonwijken in onder meer Turnhout welke qua stijl het best omschreven kan worden als een 'nieuw-zakelijke baksteencultuur met expressionistische inslag'. A.S.- schoolkenmerken zijn hierbij echter niet meer dominant.
Later wendde Ritzen zich af van het modernisme en volgde meer de traditioneel, streekgebonden architectuur. Na de Tweede Wereldoorlog ontwierp hij vooral scholen, kerken en enkele villa's.
1919 - het jaar dat Rizen zich als architect vestigt - is historisch gezien cruciaal. De Eerste Wereldoorlog is afgelopen, Groep de Stijl heeft zijn manifest geschreven, Pierre Cuypers en Hendrik Berlage zijn dan de grote architecten. Andere bekende namen zijn Willem Dudok (“romantisch kubisme“) ; Le Corbusier (modernisme) en Frank Lloyd Wright (de horizontale, “prairielijn“). Ten slotte niet te vergeten de Amsterdamse School-architecten: Van der Mey (Scheepvaarthuis) en De Klerk (Het Schip, woningen P.L.Takstraat).
Hierbij is Berlage in feite de wegbereider geweest van het losmaken uit het classicisme en met voorliefde voor baksteen een impulsgever voor de Amsterdamse School. Met Berlage had Ritzen gemeen dat een gebouw als één concept wordt ontworpen waarbij versieringen ondergeschikt waren aan het geheel.
In het interbellum komt beton op als nieuw bouwmateriaal. In de koepelkerk te Maastricht maakte de betonnen zelfdragende koepel een ruimte mogelijk zonder storende pilaren. De koepelkerk was in feite een jeugdwerk van Ritzen en Boosten, welke toen respectievelijk 23 en 27 jaar waren. Kort na voltooiing van de koepelkerk vertrok Ritzen naar Antwerpen, mede door de slechte economische omstandigheden en groeiende verschillen tussen de architecten. Mogelijk heeft ook meegespeeld dat de koepelkerk tegengestelde reacties opriep. Velen beschouwden de vorm van deze kerk als een moskee. Oorspronkelijk waren ook twee torens ontworpen, deze zijn echter nooit gebouwd, ongetwijfeld was de kritiek hier ook mede oorzaak van.
Ritzen is in zijn werk beïnvloed geweest door de Amsterdamse School. De Koepelkerk en ook de St.Angelaschool / v.m. Klooster aan de Scharnerweg te Maastricht zijn goede voorbeelden. Het gaat echter te ver Ritzen een typische A.S.-architect te noemen, hoewel hij in Antwerpen (Wilrijk) enkele villa's heeft gebouwd met duidelijke A.S. Invloeden.
In de Antwerpse avant-garde was Ritzen een graag gezien persoon.
Tussen 1925 en 1939 ontwierp hij (soms samen met Stan Leurs) een aantal villa's in een kenmerkende moderne baksteenculuur met duidelijk invloeden van Berlage, Amsterdamse School, Dudok en Frank Lloyd Wright. Vooral van deze laatste architect zijn in deze villa's duidelijk invloeden te zien: daken met brede horizontale overstekken; brede “in elkaar gedrukte“ schoorstenen (zie ook schoorsteen van St.Angelaschool/klooster Maastricht) en andere accenten van de horizontale lijn. Amsterdamse School is mooi herkenbaar aan het creatieve en ornamentele baksteengebruik, vooral de villa op de hoek Kastanjelaan - Della Faillelaan. In totaal ontwierp Ritzen in “villa-park de Brandt” 20 villa's. In feite een speculatieve projectontwikkeling o.l.v. Tony Deckers dat slechts gedeeltelijk werd gerealiseerd. Van deze villa's zijn nu nog een vijf-tal over en liggen aan de Della Faillelaan, Dennenlaan, Ahornenlaan, Sorbenlaan en Vijverlaan in de tegenwoordige Antwerpse villawijk Wilrijk. Aan de Oosterveldlaan 6 staat nog de villa die Ritzen voor zichzelf in 1920 ontwierp en bouwde.
Van belang zijn nog het ontwerp en bouw van sociale woonwijken in onder meer Turnhout welke qua stijl het best omschreven kan worden als een 'nieuw-zakelijke baksteencultuur met expressionistische inslag'. A.S.- schoolkenmerken zijn hierbij echter niet meer dominant.
Later wendde Ritzen zich af van het modernisme en volgde meer de traditioneel, streekgebonden architectuur. Na de Tweede Wereldoorlog ontwierp hij vooral scholen, kerken en enkele villa's.
SourcesFrans de Blauwe, Jos Ritzen (Antwerpen 1957).
Niek Bisscheroux, Servé Minis, Wim van den Bergh e.a., Architectuurgids Maastricht 1895-1995 (Maastricht 1997).
J. van den Boogaard, Servé Minis, Monumentgids Maastricht (Leiden 2001).
Wiebke Barbier, Jos Ritzen, architect, zijn kerkelijk oeuvre in theorie en praktijk (Masterscriptie Universiteit Gent 2015).
Niek Bisscheroux, Servé Minis, Wim van den Bergh e.a., Architectuurgids Maastricht 1895-1995 (Maastricht 1997).
J. van den Boogaard, Servé Minis, Monumentgids Maastricht (Leiden 2001).
Wiebke Barbier, Jos Ritzen, architect, zijn kerkelijk oeuvre in theorie en praktijk (Masterscriptie Universiteit Gent 2015).
Links
Related people
Related objects