Details
Name
Blok Maasstraat-President Kennedylaan, Amsterdam
Number of images: 22
IntroductionEen laat blok van Piet Kramer, waar de Amsterdamse School bijna volledig 'weggestript' is. We zijn benieuwd hoe het eerste ontwerp dat hij voor het blok maakte eruit zag, waarin naar verluidt de persoonlijkheid van de architect te veel sprak.
AddressMaasstraat 158-204, President Kennedylaan 220-244, Uiterwaardenstraat 241-261, Dintelstraat 87-95
Postal code(s)1079 BM
PlaceAmsterdam
CountryNederland
Creator Piet Kramer (Architect)
Jan Schultsz (Kunstenaar)
Jan Schultsz (Kunstenaar)
Production date1931 - 1934
Current conditionDeels of volledig gerenoveerd
Current ownerMeerdere particuliere eigenaren
Original usageEtagewoningen / winkels
Current usageEtagewoningen / winkels
Object typeGeen beschermde status, Blok
BackgroundHet één na laatste door Kramer ontworpen sociale woningbouwcomplex (het laatste is een reeks van vijf forse blokken in Bos en Lommer bij de Haarlemmerweg) is gelegen in de Amsterdamse Rivierenbuurt, onder meer aan de Maasstraat. De opdracht kwam van de Vereeniging Bouwmaatschappij tot Verkrijging van Eigen Woningen. Ook het nabijgelegen Coöperatiehof was door Kramer in opdracht van deze vereniging ontworpen. Anders dan bij het Coöperatiehof ging het hier echter om een project van de Stichting Onze Woning, wat inhield dat de vereniging met middelen en voorschotten van de gemeente bouwde en daardoor beperkt werd in haar doen en laten.
De gemeente Amsterdam had opdracht gegeven een nieuw gedeelte van de Rivierenbuurt in Amsterdam Zuid voor bebouwing te ontsluiten en bouwterreinen toe te wijzen aan verschillende woningbouwverenigingen. De wijk diende als geheel te worden gebouwd. De woningen waren bedoeld voor de beter betaalde arbeiders, de huurprijs zou tussen de 8 en 9 gulden per week bedragen. Maar liefst zes architecten kregen de opdracht de verschillende blokken te ontwerpen aangezien (uiteraard) elke zuil zijn eigen woningblok had. De architecten moesten zich wel richten naar algemene silhouetten en straatprofielen.
Het eerste ontwerp van Kramer, die bouwde voor een blok met remonstrantse achtergrond, viel niet in de smaak bij de Commissie-Zuid. Kohlenbach citeert een document waaruit blijkt dat het complex een geheel moest worden, zodat 'de persoonlijkheid van den architect sterk verminderd moet worden'.
De gemeente Amsterdam had opdracht gegeven een nieuw gedeelte van de Rivierenbuurt in Amsterdam Zuid voor bebouwing te ontsluiten en bouwterreinen toe te wijzen aan verschillende woningbouwverenigingen. De wijk diende als geheel te worden gebouwd. De woningen waren bedoeld voor de beter betaalde arbeiders, de huurprijs zou tussen de 8 en 9 gulden per week bedragen. Maar liefst zes architecten kregen de opdracht de verschillende blokken te ontwerpen aangezien (uiteraard) elke zuil zijn eigen woningblok had. De architecten moesten zich wel richten naar algemene silhouetten en straatprofielen.
Het eerste ontwerp van Kramer, die bouwde voor een blok met remonstrantse achtergrond, viel niet in de smaak bij de Commissie-Zuid. Kohlenbach citeert een document waaruit blijkt dat het complex een geheel moest worden, zodat 'de persoonlijkheid van den architect sterk verminderd moet worden'.
DescriptionHet L-vormige complex wordt begrensd door twee hoofdstraten, de Maasstraat en de Rivierenlaan, de huidige President Kennedylaan. Hier is het blok het hoogst, vier woonlagen en een doorlopende dakverdieping. Aan de twee zijstraten, de op meerdere plaatsen geknikte Uiterwaardenstraat en de Dintelstraat, bestaan de delen uit vier (hier en daar drie) woonlagen zonder zolderverdieping. In de Uiterwaardenstraat sluit het blok aan op de door architect Cornelis Kruyswijk ontworpen Bugenhagenschool.
Ter hoogte van de knik in de Maasstraat projecteerde Kramer een trappenhuiserker, die door de daklijn heen gaat en die door zijn halfronde uitholling tegengesteld werd aan de knik in de gevel, die je daar zou verwachten. Het is het enige werkelijk opvallende plastische element in de geordende en nogal eenvoudige gevels. De overige plastische elementen betreffen uitgebouwde kozijnen op de hoeken, golfjes in de gevel rondom de regenpijpen, de vorm en omlijsting van de paraboolvormige portieken, evenals sterk uitgebouwde schoorstenen in de Dintelstraat.
Bezienswaardig zijn twee gedenkstenen op de hoeken met de President Kennedylaan van Jan Schultz. Eén - met als opschrift Zuid 1933 - stelt een moeder met een dochter en een zoon voor, op de andere - met als opschrift Zuid 1930 - zien we een boer met een meisje en een schaap. De boer houdt een lammetje in zijn armen. Een derde gevelsteen memoreert tenslotte de voorzitter van de Vereniging, L. van Buuren, en heeft als datum november 1933.
Dit was Kramers laatste grote architectuuropdracht. Het is overgangsarchitectuur. Amsterdamse School-elementen zijn er nog slechts spaarzaam in verwerkt. Kramer was vijftig jaar oud toen het ontwerp klaar was. De resterende twintig jaar van zijn beroepsleven zou hij zich aan de bruggenbouw in Amsterdam wijden.
Ter hoogte van de knik in de Maasstraat projecteerde Kramer een trappenhuiserker, die door de daklijn heen gaat en die door zijn halfronde uitholling tegengesteld werd aan de knik in de gevel, die je daar zou verwachten. Het is het enige werkelijk opvallende plastische element in de geordende en nogal eenvoudige gevels. De overige plastische elementen betreffen uitgebouwde kozijnen op de hoeken, golfjes in de gevel rondom de regenpijpen, de vorm en omlijsting van de paraboolvormige portieken, evenals sterk uitgebouwde schoorstenen in de Dintelstraat.
Bezienswaardig zijn twee gedenkstenen op de hoeken met de President Kennedylaan van Jan Schultz. Eén - met als opschrift Zuid 1933 - stelt een moeder met een dochter en een zoon voor, op de andere - met als opschrift Zuid 1930 - zien we een boer met een meisje en een schaap. De boer houdt een lammetje in zijn armen. Een derde gevelsteen memoreert tenslotte de voorzitter van de Vereniging, L. van Buuren, en heeft als datum november 1933.
Dit was Kramers laatste grote architectuuropdracht. Het is overgangsarchitectuur. Amsterdamse School-elementen zijn er nog slechts spaarzaam in verwerkt. Kramer was vijftig jaar oud toen het ontwerp klaar was. De resterende twintig jaar van zijn beroepsleven zou hij zich aan de bruggenbouw in Amsterdam wijden.
InteriorVanwege de verkoop van de appartementen is duidelijk dat het om woningen gaat met een voor de bouwtijd tijd standaard en-suite indeling, een smalle keuken aan de achterkant en een kleine veranda. Hier en daar is verrassend mooi glas-in-lood aanwezig.
Recent developmentsDe appartementen, in eigendom van De Key, worden langzamerhand uitgepond.
Sources
B. Kohlenbach, Piet Kramer. Architect van de Amsterdamse School (Naarden, 1994).
V. Stissi, Amsterdam, het mekka van de volkshuisvesting. Sociale woningbouw 1909-1942 (Rotterdam, 2007).
Links
Submitted by Gert-Jan Lobbes
Professional or personal relationEen blok dat niet mag ontbreken bij het in beeld brengen van het oeuvre van Kramer. Interessant om te zien hoe hij hier de vormentaal van de Amsterdamse School vrijwel volledig los laat.
Related objects