Details
Name
Lagere school (v.m.) Noordzeestraat, Utrecht
Number of images: 24
IntroductionDat de Amsterdamse Rivierenbuurt vol Amsterdamse School-pareltjes staat is genoegzaam bekend, maar ook in de Utrechtse Rivierenwijk treffen we enkele fraaie exemplaren aan, waaronder deze voormalige school.
AddressNoordzeestraat 20
Postal code(s)3522 PK
PlaceUtrecht
CountryNederland
Creator J.I. Planjer (Architect)
Production date1925
Current conditionDeels of volledig gerenoveerd
ClientGemeente Utrecht
Original usageLagere School
Current usageBuurthuis
Object typeGemeentelijk monument, Gebouw
Monument number3441436
BackgroundWellicht een van de fraaiste uiting van de Amsterdamse School in Utrecht, is dit redelijk kolossaal ogende pand aan de Noordzeestraat in de Rivierenwijk. Deze voormalige openbare lagere school werd in 1925 gebouwd door de Dienst Gemeentewerken van Utrecht naar ontwerp van Planjer.
In een themanummer van Bouwkundig Weekblad Architectura uit 1933 over de stadsuitbreidingen van Utrecht, dat de veelbetekenende titel “Utrecht, let op u saeck!” meekreeg, worden een aantal fotografische voorbeelden gegeven. Ook de school aan de Noordzeestraat komt hierbij aan bod, zij het niet als positief voorbeeld. (Zie de foto’s.)
Uit de beschrijving van een (auteursrechtelijk beschermde) foto in het Utrechts Archief, valt op te maken dat de school in 1956 de naam Prinses Ireneschool kreeg.
In een themanummer van Bouwkundig Weekblad Architectura uit 1933 over de stadsuitbreidingen van Utrecht, dat de veelbetekenende titel “Utrecht, let op u saeck!” meekreeg, worden een aantal fotografische voorbeelden gegeven. Ook de school aan de Noordzeestraat komt hierbij aan bod, zij het niet als positief voorbeeld. (Zie de foto’s.)
Uit de beschrijving van een (auteursrechtelijk beschermde) foto in het Utrechts Archief, valt op te maken dat de school in 1956 de naam Prinses Ireneschool kreeg.
DescriptionDe plattegrond van de school is langwerpig en rechthoekig. De entree van de school heeft een asymmetrische kopgevel met een groot paraboolvormig raam, waar het oorspronkelijke glas in lood helaas uit verdwenen is. Op een van de hoeken bevindt zich een sierlijke (zij het wat verroeste) vlaggenmasthouder. Achter de kopgevel bevinden zich de dienstvertrekken en het trappenhuis. De lokalenvleugel aan de zuidzijde heeft twee bouwlagen en een kap.
De lokalen zijn op het oosten georiënteerd en kijken uit op het schoolplein (waar zich tegenwoordig het kunstwerk/speeltoestel "Grebbedraak" bevindt, aan de Grebbestraat). Hier vinden we veel laddervensters. De gang ligt aan de westzijde (aan de Noordzeestraat) en de gevel heeft hier een geslotener karakter met rijen kleine raampjes. De kap dekt het hele gebouw en fungeert als bindend element. De noordkop van het gebouw is in 1956 verbrand en weer herbouwd. Toen is waarschijnlijk ook een rij ramen in het dak aangebracht. Monumenten Utrecht meldt dat: “Ook de zuidkop, die in 1937 van een verhoging was voorzien, is toen weer in zijn oude staat gebracht.” Dat is echter niet het geval.
Een sierelement boven een stukje muur aan de zuidkant staat er nu wat verloren bij. Het zou – getuige archieffoto’s - wel eens oorspronkelijk op het dak van het zuidelijke trappenhuis hebben kunnen staan. Op een andere foto is duidelijk te zien dat zich in het muurtje onder het sierelement een toegang bevond naar het schoolplein dat toen nog ommuurt was, en de muur hetzelfde kruiselingse metselwerk had als het kleine stukje muur vandaag de dag.
De lokalen zijn op het oosten georiënteerd en kijken uit op het schoolplein (waar zich tegenwoordig het kunstwerk/speeltoestel "Grebbedraak" bevindt, aan de Grebbestraat). Hier vinden we veel laddervensters. De gang ligt aan de westzijde (aan de Noordzeestraat) en de gevel heeft hier een geslotener karakter met rijen kleine raampjes. De kap dekt het hele gebouw en fungeert als bindend element. De noordkop van het gebouw is in 1956 verbrand en weer herbouwd. Toen is waarschijnlijk ook een rij ramen in het dak aangebracht. Monumenten Utrecht meldt dat: “Ook de zuidkop, die in 1937 van een verhoging was voorzien, is toen weer in zijn oude staat gebracht.” Dat is echter niet het geval.
Een sierelement boven een stukje muur aan de zuidkant staat er nu wat verloren bij. Het zou – getuige archieffoto’s - wel eens oorspronkelijk op het dak van het zuidelijke trappenhuis hebben kunnen staan. Op een andere foto is duidelijk te zien dat zich in het muurtje onder het sierelement een toegang bevond naar het schoolplein dat toen nog ommuurt was, en de muur hetzelfde kruiselingse metselwerk had als het kleine stukje muur vandaag de dag.
InteriorBij de ingang vinden we in het verlengde van het paraboolvenster een gelijkvormige doorgang. Het trappenhuis wat hierachter ligt oogt redelijk gaaf en is voorzien van gele en zwarte wandtegels. De trapleuningen hebben met hun sierlijke ijzeren krullen de meeste Amsterdamse School-uitstralingen, al is de kans groot dat de blik van de kijker omhoog gaat: naar de truck die hier op z’n kop aan het plafond hangt. Het is een kunstwerk van de Utrechtse kunstenaar André Pielage, die hiermee de grootsheid en het dwingende karakter van het gebouw probeert te duiden. De gangen hebben (net als in de gevel) ladderramen die uitkijken op de lokalen, en (originele?) houten deuren.
Recent developmentsIn 2008 is het gebouw aangepast en verbouwd tot multifunctionele wijkwelzijnscentrum Strandpaviljoen.
Sources
Ronald Elink Schuurman & Bob Lodewijks, De Amsterdamse School in Utrecht. Vier wandel- en fietsroutes door de stad (Free Musketiers 2014).
‘Utrecht, let op uw saeck!’. In: Bouwkundig Weekblad Architectura, nr. 43, 28 oktober 1933.
Links
Submitted by Marcel Westhoff
Professional or personal relationEen niet te vermijden gebouw in de wijk. Massief, maar toch ook wel sierlijk.
Related objects