Details
Name
Pompgebouw (v.m.), Bedum
Number of images: 7
IntroductionDit prachtige pompgebouw in het Groningse Bedum lijkt net een klein woonhuis. Maar wie was de architect?
AddressEmmalaan
Postal code(s)9781 EB
PlaceBedum
CountryNederland
CreatorGezienus Koolhof (Architect)
Production date1936
Current conditionDeels of volledig gerestaureerd
ClientGemeente Bedum
Current ownerGemeente overig
Original usageGemaal
Object typeRijksmonument, Gebouw
Monument number510677
BackgroundAan de Emmalaan in Bedum staat dit pompgebouw in een variant van de Amsterdamse School-stijl met sterke invloed van Frank Lloyd Wright. Het ontwerp werd in 1936 gemaakt in opdracht van de Dienst Gemeentewerken Bedum. Hier houdt de zekerheid op. Van het ontwerp zijn alleen ongesigneerde schetsmatige tekeningen bewaard. Deze lijken te zijn gemaakt bij Gemeentewerken. Aangezien Gezienus Koolhof gemeentearchitect was van Bedum - het gemeentehuis uit 1927 is van hem - is het waarschijnlijk dat hij ook verantwoordelijk was voor het pompgebouw. Vaak wordt de naam van Albert Wiersema genoemd, maar hiervoor bestaat volgens de monografie over Wiersema geen bewijs.
Het pompgebouw fungeerde als onderdeel van een rioleringsplan en had als functie het rioolwater via de Molentocht in het Boterdiep te pompen. Oorspronkelijk grensde het ook aan het water van de Molentocht. Tegenwoordig is het buiten bedrijf. De tocht is aan de oostzijde van de Emmalaan gedempt en veranderd in een voetpad.
Het pompgebouw fungeerde als onderdeel van een rioleringsplan en had als functie het rioolwater via de Molentocht in het Boterdiep te pompen. Oorspronkelijk grensde het ook aan het water van de Molentocht. Tegenwoordig is het buiten bedrijf. De tocht is aan de oostzijde van de Emmalaan gedempt en veranderd in een voetpad.
DescriptionHet pompgebouw lijkt op een klein woonhuis (met het woongedeelte aan de achterkant) en voegt zich daarom moeiteloos in de rij woningen langs de Emmalaan. Het is opgetrokken op een vierkante plattegrond in rode, licht gesinterde baksteen. Het tentdak is gedekt met een zwarte Romaanse pan en heeft een ruim houten overstek. De hoeken van het pand, met uitzondering van de noord-westhoek, worden gemarkeerd door gemetselde bloembakken die een hoek van 45 graden vormen met de gevels.
De entree is aan de zuidzijde en bestaat uit een rondboogvormige, houten deur onder een rondboog, gevormd door drie halfsteens rollagen, en heeft een stoep van gesinterde baksteen. Bovenin de gevels, grenzend aan het dak, bevindt zich op elke hoek een houten vierruits venster. Onder het gebouwtje bevindt zich de pompkelder, die via een betonnen plaat in de vloer te bereiken is. Het karakteristieke tuinhekje is vervangen en nagemaakt aan de hand van de originele tekening.
De entree is aan de zuidzijde en bestaat uit een rondboogvormige, houten deur onder een rondboog, gevormd door drie halfsteens rollagen, en heeft een stoep van gesinterde baksteen. Bovenin de gevels, grenzend aan het dak, bevindt zich op elke hoek een houten vierruits venster. Onder het gebouwtje bevindt zich de pompkelder, die via een betonnen plaat in de vloer te bereiken is. Het karakteristieke tuinhekje is vervangen en nagemaakt aan de hand van de originele tekening.
InteriorHet monumentenregister meldt dat het interieur vrijwel onaangetast is en vermeldt met name de betegelde vloer in rood en zwart.
Recent developmentsOndanks dat het geen functie meer heeft, ziet het gebouwtje er prachtig onderhouden uit. Het staat mooi in de verf. Het is een rijksmonument vanwege de aan de architectuur van de omgeving aangepaste vormgeving, de oorspronkelijke functie, de hoge mate van gaafheid, de ligging in het met bijzondere waarden aangewezen gebied Nieuw Bedum, tenslotte vanwege de typologische zeldzaamheid in de regio het Hoogeland.
Sources
Amsterdamse School in Bedum, Wandelroute. VVV Bedum, 2016.
Bertus Fennema, Albert Wiersema 1895-1966. Architect te Bedum (NoordPRoof Producties, 2017).
Submitted by Gert-Jan Lobbes
Professional or personal relationDit buitengewoon charmante gebouwtje met tuinhekje wordt vaak afgebeeld. Desondanks was het voor mij een verrassing het ineens tegen te komen. Hoewel ik vermoedde dat het geen woonhuis was (daarvoor is het te klein) vond ik de functie moeilijk in te schatten.
Related objects