Details
Name
Volksbibliotheek (v.m.), Tempsplein, Heerlen
.jpg&width=650&height=650&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
Number of images: 22
IntroductionEen spontane kennismaking met dit monumentale pand en zijn bewoners.
AddressTempsplein 10
Postal code(s)6411 ES
PlaceHeerlen
CountryNederland
Creator J.A. Pauw (Architect)
J.M. (Jan) van Hardeveld (Architect)
J.M. (Jan) van Hardeveld (Architect)
Production date1917
Current conditionDeels of volledig gerenoveerd
Current ownerWoningstichting De Voorzorg
Original usageBibliotheek / leeszaal
Current usageEtagewoningen / appartementen
Object typeRijksmonument, Gebouw
Monument number512793
BackgroundDe omgeving Tempsplein is een stedelijk uitbreidingsplan van de architect-stedenbouwkundige Jan Stuyt uit 1913. Het plan dateert uit een periode dat Heerlen een snelle ontwikkeling doormaakte door de bloeiende kolenmijnbouw. Kern van het uitbreidingsplan zijn twee stadspleinen, het Tempsplein en het Burgemeester De Hesseleplein - voorheen Lindeplein genoemd. De besloten pleinen werden omringd met woningen en met diverse openbare gebouwen.
Langs de noordwand van het Tempsplein werd een openbare leeszaal en bibliotheek opgetrokken naar ontwerp van J.A. Pauw. Hiervoor was in augustus-september 1916 een prijsvraag uitgeschreven. Het ontwerp van Pauw werd bekroond. Het uitgevoerde ontwerp wijkt overigens nogal af van het bekroonde. Het bekroonde ontwerp situeerde de ingang op de afgeschuinde hoek. Links en rechts hiervan waren symmetrische geveldelen gepland met erkerachtige uitbouwtjes zoals die uiteindelijk alleen maar op de tweede verdieping van de pleingevel werden gerealiseerd. Uiteindelijk kwam ook de ingang aan de kant van het plein te liggen en werd deze behoorlijk bescheiden vormgegeven, bijna weggestopt. De gevel aan de zijstraat werd sober gehouden en kreeg alleen ramen. De rol van J.M. van Hardeveld, met wie Pauw samenwerkte, is niet helemaal duidelijk. Waarschijnlijk zijn de wijzigingen vooral van zijn hand. Dit is de mening van Mart Franken, die een monografie over Van Hardeveld schreef.
Het gaat om de eerste bibliotheek met leeszaal in Limburg. Het bestuur van de katholieke stichting wilde met de leeszaal de intellectuele ontwikkeling in brede lagen van de bevolking bevorderen. Dit blijkt onder meer uit de gevelsteen van de lezende Christus.
Langs de noordwand van het Tempsplein werd een openbare leeszaal en bibliotheek opgetrokken naar ontwerp van J.A. Pauw. Hiervoor was in augustus-september 1916 een prijsvraag uitgeschreven. Het ontwerp van Pauw werd bekroond. Het uitgevoerde ontwerp wijkt overigens nogal af van het bekroonde. Het bekroonde ontwerp situeerde de ingang op de afgeschuinde hoek. Links en rechts hiervan waren symmetrische geveldelen gepland met erkerachtige uitbouwtjes zoals die uiteindelijk alleen maar op de tweede verdieping van de pleingevel werden gerealiseerd. Uiteindelijk kwam ook de ingang aan de kant van het plein te liggen en werd deze behoorlijk bescheiden vormgegeven, bijna weggestopt. De gevel aan de zijstraat werd sober gehouden en kreeg alleen ramen. De rol van J.M. van Hardeveld, met wie Pauw samenwerkte, is niet helemaal duidelijk. Waarschijnlijk zijn de wijzigingen vooral van zijn hand. Dit is de mening van Mart Franken, die een monografie over Van Hardeveld schreef.
Het gaat om de eerste bibliotheek met leeszaal in Limburg. Het bestuur van de katholieke stichting wilde met de leeszaal de intellectuele ontwikkeling in brede lagen van de bevolking bevorderen. Dit blijkt onder meer uit de gevelsteen van de lezende Christus.
DescriptionHet halfvrijstaand gesitueerde gebouw telt twee bouwlagen plus een dakverdieping en wordt afgedekt met een gebroken schilddak met Tuiles du Nord pannen. Bakgoten op houten consoles. Het toegepaste bouwmateriaal is baksteen. Metselwerk in Vlaams verband. Plint en optrek in verschillende tinten baksteen uitgevoerd. Rechthoekige houten vensters met kleine roedeverdeling. Enkele vensters met ruitvormige roedeverdeling. Rechthoekige houten deuren. Vensters en deuren met bakstenen dorpelstenen en rollagen.
Symmetrische indeling frontgevel. Middendeel frontgevel vooruitspringend en uitlopend in een doorlopend geveldeel voorzien van een plat dak. Deur iets terugliggend met twee toegangstreden in hardsteen. Aan weerszijden van de dubbele deur twee kleine venstertjes. Aan de bovenzijde van de entree een zware getande band natuursteen. Tussen de tanden kleine glas-in-loodruitjes. In de tweede bouwlaag drie hoge 15-ruits vensters. In de dakverdieping drie 9-ruits vensters. Onder de dakrand drie dakkapelachtige venstertjes.
Aan weerszijden van het vooruitspringende geveldeel in de eerste bouwlaag een hoog acht-ruits venster en een dubbel venster met ruitvormige roedeverdeling. In de tweede bouwlaag aan weerszijden een hoog tien-ruits venster en eveneens een dubbel venster met ruitvormige roedeverdeling. In de tweede bouwlaag in het rechter frontgeveldeel een gevelsteen in natuursteen met een voorstelling van de lezende Christus en de jaartalaanduiding.
De rechterzijgevel is asymmetrisch ingedeeld. Het rechtergeveldeel telt vier venstertraveeën en loopt uit in een doorlopend geveldeel met een plat dak. In de eerste bouwlaag vier 20-ruitsvensters. In de tweede bouwlaag vier 15-ruits vensters. In de dakverdieping vier negenruits vensters. Tussen de vensters in de eerste en tweede bouwlaag kleine ornamenten in baksteen. Aan de bovenzijde van de vensters in de tweede bouwlaag een horizontale baksteendecoratie. In het terugliggende geveldeel linkerzijde in de eerste en tweede bouwlaag een dubbel rechthoekig venster met ruitvormige roedeverdeling.
Linkerzijgevel met asymmetrische gevelindeling. Middendeel iets vooruitspringend en uitlopend in een doorlopend geveldeel met hierin drie vensters met negenruits roedeverdeling en met een plat dak. In de eerste bouwlaag van dit vooruitspringend geveldeel een rechthoekige deur met bovenlicht met roedeverdeling. Aan de rechterzijde van deze deur een 20-ruits venster. In de tweede bouwlaag van het vooruitspringende geveldeel een balkondeur met bovenlicht. Aan de rechterzijde van deze balkondeur twee 15-ruits vensters. In de eerste bouwlaag van de linkerzijgevel een aanbouw in een bouwlaag met een plat dak met hierop een balkon met baksteen balustrade. In de frontgevel van deze uitbouw een 48-ruits venster. In het terugliggende geveldeel rechterzijde in de eerste- en tweede bouwlaag een zestiensruits venster.
(Beschrijving afkomstig van Monumenten.nl)
Symmetrische indeling frontgevel. Middendeel frontgevel vooruitspringend en uitlopend in een doorlopend geveldeel voorzien van een plat dak. Deur iets terugliggend met twee toegangstreden in hardsteen. Aan weerszijden van de dubbele deur twee kleine venstertjes. Aan de bovenzijde van de entree een zware getande band natuursteen. Tussen de tanden kleine glas-in-loodruitjes. In de tweede bouwlaag drie hoge 15-ruits vensters. In de dakverdieping drie 9-ruits vensters. Onder de dakrand drie dakkapelachtige venstertjes.
Aan weerszijden van het vooruitspringende geveldeel in de eerste bouwlaag een hoog acht-ruits venster en een dubbel venster met ruitvormige roedeverdeling. In de tweede bouwlaag aan weerszijden een hoog tien-ruits venster en eveneens een dubbel venster met ruitvormige roedeverdeling. In de tweede bouwlaag in het rechter frontgeveldeel een gevelsteen in natuursteen met een voorstelling van de lezende Christus en de jaartalaanduiding.
De rechterzijgevel is asymmetrisch ingedeeld. Het rechtergeveldeel telt vier venstertraveeën en loopt uit in een doorlopend geveldeel met een plat dak. In de eerste bouwlaag vier 20-ruitsvensters. In de tweede bouwlaag vier 15-ruits vensters. In de dakverdieping vier negenruits vensters. Tussen de vensters in de eerste en tweede bouwlaag kleine ornamenten in baksteen. Aan de bovenzijde van de vensters in de tweede bouwlaag een horizontale baksteendecoratie. In het terugliggende geveldeel linkerzijde in de eerste en tweede bouwlaag een dubbel rechthoekig venster met ruitvormige roedeverdeling.
Linkerzijgevel met asymmetrische gevelindeling. Middendeel iets vooruitspringend en uitlopend in een doorlopend geveldeel met hierin drie vensters met negenruits roedeverdeling en met een plat dak. In de eerste bouwlaag van dit vooruitspringend geveldeel een rechthoekige deur met bovenlicht met roedeverdeling. Aan de rechterzijde van deze deur een 20-ruits venster. In de tweede bouwlaag van het vooruitspringende geveldeel een balkondeur met bovenlicht. Aan de rechterzijde van deze balkondeur twee 15-ruits vensters. In de eerste bouwlaag van de linkerzijgevel een aanbouw in een bouwlaag met een plat dak met hierop een balkon met baksteen balustrade. In de frontgevel van deze uitbouw een 48-ruits venster. In het terugliggende geveldeel rechterzijde in de eerste- en tweede bouwlaag een zestiensruits venster.
(Beschrijving afkomstig van Monumenten.nl)
InteriorDe structuur van het interieur is deels in tact. De volgende onderdelen zijn onder meer van belang: in de hal een gevelsteen uit 1917 ter herinnering aan de bouwopdracht voor de openbare bibliotheek. Aan de rechterzijde van de hal het trappenhuis, gemetseld in gele en rode baksteen en met sterke invloed Amsterdam School; bakstenen balustrade in trapvorm met kolommen bekroond met hardstenen diamantkoppen; met bakstenen rondbogen en vierkante kolommen, rondbogen deels met hardstenen aanzetstenen; rode en zwarte vloertegels.
In het verlengde van de hal de voormalige uitgifte-ruimte voor de boeken. Tegen de rechterwand werd het authentieke glas-in-lood dakvenster teruggeplaatst: glas in lood in geometrische patronen in een ruitvormig houten raamwerk.
In het verlengde van de hal de voormalige uitgifte-ruimte voor de boeken. Tegen de rechterwand werd het authentieke glas-in-lood dakvenster teruggeplaatst: glas in lood in geometrische patronen in een ruitvormig houten raamwerk.
Recent developmentsIn 1970 heeft het gebouw zijn functie als bibliotheek verloren. Het pand werd in 1994 verbouwd tot zes appartementen.
Sources
Mart J.M. Franken - J.M. (Jan) van Hardeveld (1891-1953). Over (zakelijk) expressionisme, modernistische betonwoningen en traditionalisme. Uitgeverij Verloren, Hilversum, 2023
Submitted by Annemarieke Verheij
Professional or personal relationTijdens mijn vakantie ben ik op zoek gegaan naar Amsterdamse School-panden in Heerlen. Het eerste adres op mijn lijstje was de voormalige bibliotheek op het Tempsplein. Toen ik het pand stond te bewonderen kwamen de bewoners van één van de appartementen net thuis. We raakten in gesprek over de schoonheid en bouwstijl van het pand. Het echtpaar had ook grote belangstelling voor architectuur en waren liefhebber van de Amsterdamse School. Ze begrepen mijn interesse en nodigden me uit om het pand van binnen te kijken omdat daar ook nog originele elementen aanwezig zijn.
De inrichting van de portalen is zeer opvallend, zo veel kleuren baksteen en vormen. Het deed meer denken aan een kapel dan aan een bibliotheek. Ook zijn nog diverse glas-in-loodramen bewaard gebleven. Het echtpaar heeft me met trots en enthousiasme rondgeleid en toen bleek dat we in dezelfde jaren op het districtspostkantoor in Amsterdam hadden gewerkt, werd het helemaal een geanimeerd gesprek. Een spontane, bijzondere kennismaking met dit monumentale pand en zijn bewoners.
De inrichting van de portalen is zeer opvallend, zo veel kleuren baksteen en vormen. Het deed meer denken aan een kapel dan aan een bibliotheek. Ook zijn nog diverse glas-in-loodramen bewaard gebleven. Het echtpaar heeft me met trots en enthousiasme rondgeleid en toen bleek dat we in dezelfde jaren op het districtspostkantoor in Amsterdam hadden gewerkt, werd het helemaal een geanimeerd gesprek. Een spontane, bijzondere kennismaking met dit monumentale pand en zijn bewoners.
Related objects