Details
Name
De Vlerken, Bergen
Number of images: 1
IntroductionDit huis belichaamt als een 'thuishonk' de spilfunctie van belangrijke kunststromingen, waaronder die van de Amsterdamse School.
AddressBuerweg 19
Postal code(s)1861 CG
PlaceBergen
CountryNederland
Creator Piet Kramer (Architect)
Production date1921
Current conditionGerealiseerd
ClientCharley Toorop
Current ownerFamilie (erven) Fernhout
Original usageWoonhuis (vrijstaand)
Current usageWoonhuis (vrijstaand)
Object typeRijksmonument, Gebouw
Monument number46531
BackgroundCharley Toorop liet dit atelier-woonhuis voor zichzelf bouwen, daartoe financieel in staat gesteld door haar vader Jan Toorop. Piet Kramer bouwde in de voor hem kenmerkende stijl van de Amsterdamse School. Hij bewerkte daarvoor een reeds bestaand ontwerp dat de aannemer A.C. Klomp had gemaakt op aanwijzingen van Toorop. Het huis dankt zijn naam aan de vlerkachtige gevelbetimmering aan de voorzijde, die wat aan vleugel doen denken. Oorspronkelijk was het huis voorzien van een rieten kap, maar na een brand in 1948 werd er voor dakpannen gekozen. Tijdens de bezettingsjaren mocht het huis niet bewoond worden omdat het te dicht bij de kust lag.
Het huis is nog steeds in bezit van de Fernhouts. Kleinzoon Rik wil op termijn het huis onderbrengen in een stichting en dan tijdelijk ter beschikking stellen aan beeldend kunstenaars. Het was ooit een vrij spartaans onderkomen. Kleinzoon Rik: "Het was in feite een groot atelier waar enkele woonvoorzieningen gebouwd waren."
Het huis is nog steeds in bezit van de Fernhouts. Kleinzoon Rik wil op termijn het huis onderbrengen in een stichting en dan tijdelijk ter beschikking stellen aan beeldend kunstenaars. Het was ooit een vrij spartaans onderkomen. Kleinzoon Rik: "Het was in feite een groot atelier waar enkele woonvoorzieningen gebouwd waren."
DescriptionHet huis staat in een schilderachtige en bosrijke buitenwijk van Bergen, in de omgeving van de Eeuwigelaan. De begroeiing rond het huis duidt op een nogal defensieve bewoning. Begrijpelijk, want het gaat om een plaats die verbonden is met een belangrijk netwerk van kunstenaars. Aan pottenkijkers met een verlangen naar een bedevaartsoord heeft men geen behoefte.
De gevelbetimmering en het metselwerk, alsook enkele typische details, in de nok onder andere, wijzen op de Amsterdamse School. Het huis laat zich moeilijk met de camera benaderen zonder de privacy geweld aan te doen. Hoewel er niemand thuis leek te zijn heb ik die, zij het met moeite, geëerbiedigd.
De gevelbetimmering en het metselwerk, alsook enkele typische details, in de nok onder andere, wijzen op de Amsterdamse School. Het huis laat zich moeilijk met de camera benaderen zonder de privacy geweld aan te doen. Hoewel er niemand thuis leek te zijn heb ik die, zij het met moeite, geëerbiedigd.
InteriorKramer ontwierp ook het interieur van De Vlerken, waaronder buffetten, banken en ingebouwde bedden. In 1932 werd een nieuwe kleur aangebracht en nieuw meubilair in de stijl van Rietveld toegevoegd. Daarbij zijn delen van het interieur dat Piet Kramer had ontworpen weggehaald, met name in de eethoek van de woonkamer.
In 1955, na de dood van Charley, kwam het in handen van zoon Edgar. Lange tijd werd hier gemeld dat hij het interieur grondig liet verbouwen, waarbij meubilair van Berlage en Rietveld verloren ging. Dat klopt helemaal niet. Aan het vaste meubilair, zoals dat in eerste instantie door Piet Kramer is ontworpen en later door Gerrit Rietveld is verbouwd, is sinds de dood van Charley Toorop niets veranderd. Het oorspronkelijke interieur is destijds wel in grijstonen overgeschilderd, een Rietveldkast is gedemonteerd en opgeslagen, en in het kader van de boedelverdeling van de nalatenschap is een deel van het losse Rietveld-meubilair naar de broer en zus van Edgar gegaan.
In 1955, na de dood van Charley, kwam het in handen van zoon Edgar. Lange tijd werd hier gemeld dat hij het interieur grondig liet verbouwen, waarbij meubilair van Berlage en Rietveld verloren ging. Dat klopt helemaal niet. Aan het vaste meubilair, zoals dat in eerste instantie door Piet Kramer is ontworpen en later door Gerrit Rietveld is verbouwd, is sinds de dood van Charley Toorop niets veranderd. Het oorspronkelijke interieur is destijds wel in grijstonen overgeschilderd, een Rietveldkast is gedemonteerd en opgeslagen, en in het kader van de boedelverdeling van de nalatenschap is een deel van het losse Rietveld-meubilair naar de broer en zus van Edgar gegaan.
Sources
Mailwisseling met Rik Fernhout (juli 2020).
Submitted by Rieks Witte
Professional or personal relationIk vind dit een zeer belangrijk bouwwerk. Niet alleen omdat het van Piet Kramer is, hij heeft immers heel veel mooiers gebouwd, maar omdat deze woning in de jaren twintig en daarna het centrum was van een groot kunstenaarsnetwerk. De schilders van de Bergense school, die Bergen de naam als kunstenaarsdorp bezorgden, waren er kind aan huis. Maar ook kunstenaars als Berlage, Rietveld, Mondriaan, Bart van der Leck, Eva Besnyö, Carel Willink, Joris Ivens, Albert Verweij, Adriaan en Henriëtte Roland Holst wisten de weg naar 'De Vlerken' te vinden.
Dit huis belichaamt als een 'thuishonk' de spilfunctie van belangrijke kunststromingen, waaronder die van de Amsterdamse School. Dat rechtvaardigt mijns inziens een toevoeging aan deze site.
Dit huis belichaamt als een 'thuishonk' de spilfunctie van belangrijke kunststromingen, waaronder die van de Amsterdamse School. Dat rechtvaardigt mijns inziens een toevoeging aan deze site.
Related objects