Details
Naam
Kerktorenspits, IJsselstein
-004.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
Aantal afbeeldingen: 32
IntroductieEen van de allerlaatste ontwerpen van Michel de Klerk vormt de bekroning van wat waarschijnlijk het allereerste renaissancebouwwerk in Nederland was.
AdresKronenburgplantsoen 2
Postcode(s)3401 BP
PlaatsIJsselstein
LandNederland
Vervaardiger Michel de Klerk (Architect)
Herman Baanders (Architect)
Hildo Krop (Kunstenaar)
Herman Baanders (Architect)
Hildo Krop (Kunstenaar)
Datum1921 - 1923
Huidige staatGerealiseerd
Oorspronkelijke functieKerk
Huidige functieKerk
Type objectRijksmonument, Gebouw
Monumentnummer20129
AchtergrondRoerig is de (bouw)geschiedenis van de Oude Sint-Nicolaaskerk in IJsselstein te noemen. De kerk, ook wel simpelweg de Hervormde Kerk genoemd, werd door Gijsbrecht van Amstel gesticht en in 1310 gewijd. De toren werd in de periode 1532-1535 gebouwd en is een ontwerp van de uit Bologna afkomstige bouwmeester Alessandro Pasqualini. Het wordt gezien als het oudste voorbeeld van renaissance-bouwkunst in de noordelijke Nederlanden. De torenspits brandde in 1568 af door blikseminslag en werd pas in 1632-1635 herbouwd door steenhouwer Adriaen van Spieringshoeck. In de tussentijd was, in 1577, de kerk in handen van de protestanten gekomen - nota bene op de vooravond van Sint Nicolaasdag! - waarbij het altaar en de beelden niet gespaard werden.
In 1911 raakten de kerk en de toren zwaar beschadigd door brand, waarbij het interieur verloren ging. De opdracht voor de nieuwe torenspits ging naar Michel de Klerk. De Klerk overleed echter voordat aan de restauratie kon worden begonnen, waarop H.A.J. Baanders de uitvoering voor z’n rekening nam. Hildo Krop verzorgde beeldhouwwerk op plaatsen waar de oorspronkelijke sculptuur verdwenen was. Het eerste kapiteel hakte hij in 1925 ‘taille directe’ (ter plaatse), de rest moest hij in verband met de reistijd overlaten aan uitvoerders. Na een half jaar waren ze klaar, waarna Krop de vier pinakelbekroningen maakte. De eerste modelleerde hij ter plekke in IJsselstein; de voltooiing van alle vier vond plaats in Krops atelier in Amsterdam.
NB: Architect Baanders ontwierp voor de kerk ook een nieuwe ingang. Voor dit entree leverde Krop twaalf panelen in glas.
In 1911 raakten de kerk en de toren zwaar beschadigd door brand, waarbij het interieur verloren ging. De opdracht voor de nieuwe torenspits ging naar Michel de Klerk. De Klerk overleed echter voordat aan de restauratie kon worden begonnen, waarop H.A.J. Baanders de uitvoering voor z’n rekening nam. Hildo Krop verzorgde beeldhouwwerk op plaatsen waar de oorspronkelijke sculptuur verdwenen was. Het eerste kapiteel hakte hij in 1925 ‘taille directe’ (ter plaatse), de rest moest hij in verband met de reistijd overlaten aan uitvoerders. Na een half jaar waren ze klaar, waarna Krop de vier pinakelbekroningen maakte. De eerste modelleerde hij ter plekke in IJsselstein; de voltooiing van alle vier vond plaats in Krops atelier in Amsterdam.
NB: Architect Baanders ontwierp voor de kerk ook een nieuwe ingang. Voor dit entree leverde Krop twaalf panelen in glas.
BeschrijvingDe torenspits bestaat uit een bakstenen bovenstuk met een (open) bekroning in lood en beton. De acht (?) hoeken van de torenspits springen enigszins naar voren in een ronde vorm; de gevel krijgt daardoor een vloeiende, golvende uitstraling. De ver uitstekende waterspuwers geven de toren een expressief karakter; de torenklok heeft daarentegen een - voor Amsterdamse School-begrippen - opvallend conservatief font gekregen.
Het rIjksmonumentenregister noemt "Met name de relatie van de klassieke architectuur van het torenlichaam en de bekroning in de expressionistische architectuur van de Amsterdamse School-architect De Klerk (...) van eenmalige betekenis.”
De vier pinakelbekroningen van 60 cm hoog, ontworpen door Hildo Krop en gemaakt van Frans kalksteen, staan symbool voor de vier evangelisten: Mattheus, Marcus (leeuw), Lucas (stier), Johannes (arend)
Er zijn rondom ook twaalf 60 cm hoge kapitelen van zandsteen aangebracht: een man met zeis, een man die fruit oogst, vogels boven een stadje met twee figuren aan weerszijden (of vogels aan weerszijden van doodskop), een ridder met zwaard, een zittende man die leest, een jager, een man met sikkel, een zaaier, een jonkvrouw met valk, een bisschop te paard (Sint Nicolaas), een vrouw met baby, een kasteel met kasteelmuur of kroon.
Het rIjksmonumentenregister noemt "Met name de relatie van de klassieke architectuur van het torenlichaam en de bekroning in de expressionistische architectuur van de Amsterdamse School-architect De Klerk (...) van eenmalige betekenis.”
De vier pinakelbekroningen van 60 cm hoog, ontworpen door Hildo Krop en gemaakt van Frans kalksteen, staan symbool voor de vier evangelisten: Mattheus, Marcus (leeuw), Lucas (stier), Johannes (arend)
Er zijn rondom ook twaalf 60 cm hoge kapitelen van zandsteen aangebracht: een man met zeis, een man die fruit oogst, vogels boven een stadje met twee figuren aan weerszijden (of vogels aan weerszijden van doodskop), een ridder met zwaard, een zittende man die leest, een jager, een man met sikkel, een zaaier, een jonkvrouw met valk, een bisschop te paard (Sint Nicolaas), een vrouw met baby, een kasteel met kasteelmuur of kroon.
Links
Ingezonden door Marcel Westhoff
Professionele of persoonlijke bandIk kwam een foto hiervan tegen op Twitter. Het was voor mij een tot dat moment onbekend ontwerp van De Klerk.
Gerelateerde objecten