Details
Naam
Het Rode Dorp, Weesp
Aantal afbeeldingen: 16
IntroductieHet Rode Dorp in Weesp wordt gekenmerkt door een sober ontwerp van architecten Kuipers en Vos, maar heeft zeker invloeden uit de Amsterdamse School.
AdresSingel 1-45, Talmastraat 1-27 + 2-38, Dr. Schaepmanstraat 1-15 + 2-6
Postcode(s)1381 AR
PlaatsWeesp
LandNederland
Vervaardiger Tjeerd Kuipers (Architect)
G.J. Vos (Architect)
G.J. Vos (Architect)
Datum1921 - 1923
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
Oorspronkelijke functieRijtjeshuizen (arbeiderswoningen)
Huidige functieRijtjeshuizen (arbeiderswoningen)
Type objectBlok
AchtergrondIn 1919 werden de R.K. woningbouwvereniging 'Laurentius' en de protestante woningbouwvereniging 'Patrimonium' vijf weken na elkaar opgericht. De grond van 'Heydanus', c.q. 'Boschlust" wordt gekocht van de heren Vorselman en Bouwman. Rijkssteun voor de bouw kan aan 'Patrimonium' niet worden gegeven, want de huizen zijn te duur.
Daarop versobert architect Kuipers het ontwerp. Dat wordt goedgekeurd. De versobering houdt onder meer in dat het metselwerk voor de huizen zoveel mogelijk wordt beperkt. Alleen de muren van de begane grond worden gemetseld. Vanaf de balklaag voor de eerste verdieping worden de muren met hout betimmerd. Daarop komt een dak van rode pannen.
In mei 1921 ontstaat een conflict tussen de verenigingen over de scheidslijn van de bouwgrond. De indruk bestaat dat Laurentius bouwt op de grond van Patrimonium. De landmeter van het Kadaster komt de grond uitmeten en het blijkt dat een blok van Laurentius met zijgevel 2,21 meter op de grond van Patrimonium staat. Ook een tweede blok staat gedeeltelijk op grond van die woningbouwvereniging. B & W dringen aan op een minnelijke schikking.
De grondoverschrijding blijkt geen vergissing te zijn. Architect Vos van Laurentius geeft toe dat hij willens en wetens de grond in beslag genomen heeft, "daar hij dit voor zijn plannen nodig had". Na veel geharrewar wordt door tussenkomst van het ministerie van Arbeid in Den Haag het geschil opgelost. Laurentius moet aan Patrimonium de prijs van de grond ad. fl. 2,58 per vierkante meter betalen.
De woningen worden nog gebouwd met gaslicht. De Gemeente Weesp is nog niet van zins over te gaan op elektriciteitsvoorzieningen. Bij de oplevering van de woningen van Patrimonium ging de woningverdeling als volgt:
"De bestuursleden der Stichting mogen als eerste uitkiezen, daarna de bestuursleden der Vereniging 'Patrimonium' en vervolgens de leden, te beginnen bij de oudste".
Hoe de verdeling bij Laurentius is gegaan blijft onopgelost. Een groot deel van het archief bestaat niet meer. Weesp heeft de straten als 'karakteristiek en bijzonder' aangemerkt.
Daarop versobert architect Kuipers het ontwerp. Dat wordt goedgekeurd. De versobering houdt onder meer in dat het metselwerk voor de huizen zoveel mogelijk wordt beperkt. Alleen de muren van de begane grond worden gemetseld. Vanaf de balklaag voor de eerste verdieping worden de muren met hout betimmerd. Daarop komt een dak van rode pannen.
In mei 1921 ontstaat een conflict tussen de verenigingen over de scheidslijn van de bouwgrond. De indruk bestaat dat Laurentius bouwt op de grond van Patrimonium. De landmeter van het Kadaster komt de grond uitmeten en het blijkt dat een blok van Laurentius met zijgevel 2,21 meter op de grond van Patrimonium staat. Ook een tweede blok staat gedeeltelijk op grond van die woningbouwvereniging. B & W dringen aan op een minnelijke schikking.
De grondoverschrijding blijkt geen vergissing te zijn. Architect Vos van Laurentius geeft toe dat hij willens en wetens de grond in beslag genomen heeft, "daar hij dit voor zijn plannen nodig had". Na veel geharrewar wordt door tussenkomst van het ministerie van Arbeid in Den Haag het geschil opgelost. Laurentius moet aan Patrimonium de prijs van de grond ad. fl. 2,58 per vierkante meter betalen.
De woningen worden nog gebouwd met gaslicht. De Gemeente Weesp is nog niet van zins over te gaan op elektriciteitsvoorzieningen. Bij de oplevering van de woningen van Patrimonium ging de woningverdeling als volgt:
"De bestuursleden der Stichting mogen als eerste uitkiezen, daarna de bestuursleden der Vereniging 'Patrimonium' en vervolgens de leden, te beginnen bij de oudste".
Hoe de verdeling bij Laurentius is gegaan blijft onopgelost. Een groot deel van het archief bestaat niet meer. Weesp heeft de straten als 'karakteristiek en bijzonder' aangemerkt.
BeschrijvingDe huizen zijn gebouwd op de contouren van een nooit gebouwd bastion in de vesting Weesp. Daardoor lopen de straten niet recht. De huizen aan de Singel vormen geen gesloten rij, maar kleine blokjes. De huizen bestaan uit een bouwlaag met een mansardekap en steekkappen met rode pannen. In het dak zijn kapellen aangebracht.
Er is rode baksteen gebruikt voor de benedenverdieping, houtbetimmering voor sommige delen van de bovenverdieping.
De huizen aan de Singel hebben geen echt trasraam maar een onderbreking in het metselwerk in staand verband door een rollaag ter hoogte van de vensterbanken. Boven de ramen van de beneden verdieping een rij bakstenen van anderhalve steen hoog in rechtopstaand verband. Boven de ramen van de bovenverdieping, die onder een steekkap vallen, een rollaag evenals de afschuining naar de daklijst waarnaast een houten richel is gemaakt voordat de rand van de dakpannen zichtbaar is. De goten rusten op houten consoles.
Ieder blokje huizen heeft een andere afwerking van het geveldeel onder de steekkap. Dat kan uit baksteen, hout of een combinatie van deze twee gemaakt zijn. Alle huizenblokjes zien er anders uit. Zo is er ook een ‘opgelicht’ stukje dak aan de zijkant van de blokjes van drie woningen waaronder de voordeuren van huisnummers 11 en 15 vallen. Hetzelfde geldt voor het blokje van drie woningen waarin de nummers 41 en 45 vallen.
De huizen zijn in 2003 gerenoveerd. Daarbij zijn de dakkapellen en de ramen vernieuwd. De huizen hebben daardoor een specifiek Amsterdamse School kenmerk verloren. Op een oude foto is te zien dat de ramen op de benedenverdieping uit drie delen bestonden, elk weer verdeeld in zes raampjes. Ook de ramen in de bovenverdieping waren in kleine raampjes verdeeld. De dakkapellen waren veel minder diep.
Het blokje met de huisnummer 5-9 heeft geen steekkap, maar aan de voorkant drie dakkapellen. Ook aan de zijkant een dakkapel. Huizen 7 en 9 liggen gespiegeld. Tussen de voordeuren metselwerk in staand verband tot de hoogte van (waarschijnlijk) de wc-raampjes. Daartussen een gepotdekselde houten muurbetimmering tot de hoogte van de naastliggende deurkozijnen. Aan de onderkant drie houten uitsteeksels als versierend object.
Het blokje met de huisnummers 1 en 3 heeft een gebroken schilddak. Huisnummer 3 springt een stukje naar voren ten opzichte van nummer 5. In de vooruitspringende zijmuur is een klein raampje gemaakt met daaronder metselwerk in rechtopstaand verband.
Aan de oneven kant van de Talmastraat (vanaf de Singel) vormen de nummers 1 t/m 9 een rij. Deze huizen zijn een stuk minder speels dan aan de Singel. Ieder huis heeft een voordeur en een raam op de benedenverdieping. Daar waar twee voordeuren naast elkaar liggen weer de gepotdekselde betimmering als aan de Singel evenals de daaronder gelegen muur met metselwerk in rechtopstaand verband. In het mansardedak kapellen die, daar waar twee kapellen naast elkaar liggen, verbonden zijn door een tussenstuk uit witgeschilderd hout bestaat.
Na nummer 9 maakt de straat een haakse bocht. In de bocht een bakstenen poort in de vorm van een mijter. Aan de bovenkant een sierrand van rechtopstaand verband van twee stenen hoog in de vorm van de poort. Daarboven weer een brede rand, in het midden iets hoger dan aan de zijkanten in rechtopstaand verband, maar dan ook echt verticaal. In het midden een bakstenen versiering. Aan de zijkanten van de poort muizentrappetjes tot de rand van de naastgelegen dakgoten. Daar gaan ze over in een recht opgaande rand. De poort heeft houten deuren van horizontale planken. Het lijkt of de architect zich meer uitgeleefd heeft in de poort dan in de woningen.
Er is rode baksteen gebruikt voor de benedenverdieping, houtbetimmering voor sommige delen van de bovenverdieping.
De huizen aan de Singel hebben geen echt trasraam maar een onderbreking in het metselwerk in staand verband door een rollaag ter hoogte van de vensterbanken. Boven de ramen van de beneden verdieping een rij bakstenen van anderhalve steen hoog in rechtopstaand verband. Boven de ramen van de bovenverdieping, die onder een steekkap vallen, een rollaag evenals de afschuining naar de daklijst waarnaast een houten richel is gemaakt voordat de rand van de dakpannen zichtbaar is. De goten rusten op houten consoles.
Ieder blokje huizen heeft een andere afwerking van het geveldeel onder de steekkap. Dat kan uit baksteen, hout of een combinatie van deze twee gemaakt zijn. Alle huizenblokjes zien er anders uit. Zo is er ook een ‘opgelicht’ stukje dak aan de zijkant van de blokjes van drie woningen waaronder de voordeuren van huisnummers 11 en 15 vallen. Hetzelfde geldt voor het blokje van drie woningen waarin de nummers 41 en 45 vallen.
De huizen zijn in 2003 gerenoveerd. Daarbij zijn de dakkapellen en de ramen vernieuwd. De huizen hebben daardoor een specifiek Amsterdamse School kenmerk verloren. Op een oude foto is te zien dat de ramen op de benedenverdieping uit drie delen bestonden, elk weer verdeeld in zes raampjes. Ook de ramen in de bovenverdieping waren in kleine raampjes verdeeld. De dakkapellen waren veel minder diep.
Het blokje met de huisnummer 5-9 heeft geen steekkap, maar aan de voorkant drie dakkapellen. Ook aan de zijkant een dakkapel. Huizen 7 en 9 liggen gespiegeld. Tussen de voordeuren metselwerk in staand verband tot de hoogte van (waarschijnlijk) de wc-raampjes. Daartussen een gepotdekselde houten muurbetimmering tot de hoogte van de naastliggende deurkozijnen. Aan de onderkant drie houten uitsteeksels als versierend object.
Het blokje met de huisnummers 1 en 3 heeft een gebroken schilddak. Huisnummer 3 springt een stukje naar voren ten opzichte van nummer 5. In de vooruitspringende zijmuur is een klein raampje gemaakt met daaronder metselwerk in rechtopstaand verband.
Aan de oneven kant van de Talmastraat (vanaf de Singel) vormen de nummers 1 t/m 9 een rij. Deze huizen zijn een stuk minder speels dan aan de Singel. Ieder huis heeft een voordeur en een raam op de benedenverdieping. Daar waar twee voordeuren naast elkaar liggen weer de gepotdekselde betimmering als aan de Singel evenals de daaronder gelegen muur met metselwerk in rechtopstaand verband. In het mansardedak kapellen die, daar waar twee kapellen naast elkaar liggen, verbonden zijn door een tussenstuk uit witgeschilderd hout bestaat.
Na nummer 9 maakt de straat een haakse bocht. In de bocht een bakstenen poort in de vorm van een mijter. Aan de bovenkant een sierrand van rechtopstaand verband van twee stenen hoog in de vorm van de poort. Daarboven weer een brede rand, in het midden iets hoger dan aan de zijkanten in rechtopstaand verband, maar dan ook echt verticaal. In het midden een bakstenen versiering. Aan de zijkanten van de poort muizentrappetjes tot de rand van de naastgelegen dakgoten. Daar gaan ze over in een recht opgaande rand. De poort heeft houten deuren van horizontale planken. Het lijkt of de architect zich meer uitgeleefd heeft in de poort dan in de woningen.
Recente ontwikkelingenDe funderingen van de huizen zijn zo slecht dat ze gevaarlijk zijn en vervangen moeten worden. Zes woningeigenaren zijn genoodzaakt hierin mee te gaan, De huizen 'delen' muren. Er is houtrot in de palen en betonrot in de funderingsbalken geconstateerd. De funderingen zijn zo slecht dat de huizen letterlijk dreigen te verzakken. Bij de verkoop van de huizen in 2000 was dit nog niet bekend.
Het funderingsherstel gaat per huis € 80.000 kosten. Daarbij wordt de hele benedenverdieping gesloopt. Er is een mogelijkheid alleen de vloeren te laten doen voor € 45.000. Dan moeten de bewoners zelf de binnenmuren terugzetten en de verdere inbouw doen. Om de particuliere woningeigenaren de tijd te geven een oplossing te vinden voor o.a. de financiering worden deze huizen, als laatste, in 2018 aangepakt.
Het funderingsherstel gaat per huis € 80.000 kosten. Daarbij wordt de hele benedenverdieping gesloopt. Er is een mogelijkheid alleen de vloeren te laten doen voor € 45.000. Dan moeten de bewoners zelf de binnenmuren terugzetten en de verdere inbouw doen. Om de particuliere woningeigenaren de tijd te geven een oplossing te vinden voor o.a. de financiering worden deze huizen, als laatste, in 2018 aangepakt.
Bronnen
Het ontstaan van een Weesper Woningcorporatie, een uitgave van woningbouwvereniging Samen Bouwen ter gelegenheid van het 70-jarig jubileum.
Ymere newsroom.
Weesper Nieuws, 26 maart 2017
Muider Nieuws, 14 januari 2015.
Links
Ingezonden door Corrie Groen- Pickhard
Professionele of persoonlijke bandAls kind logeerde ik vaak bij mijn grootouders die aan de Achtergracht in Weesp woonden. De achtertuin grensde aan de tuinen van de Talmastraat. Dat is de reden dat ik van het bestaan van dit leuke buurtje weet.
Gerelateerde objecten