Details
Naam
Dubbel woonhuis, Park Meerwijk, Bergen
.jpg&width=650&height=650&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
Aantal afbeeldingen: 9
IntroductieEen van de prachtige (maar opvallend genoeg naamloze!) villa's in het Bergense Park Meerwijk.
AdresMeerwijklaan 4-6
Postcode(s)1861 MB
PlaatsBergen
LandNederland
Vervaardiger Guillaume la Croix (Architect)
Datum1917 - 1918
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
Opdrachtgever Arnold Heystee
Huidige eigenaarMeerdere particuliere eigenaren
Oorspronkelijke functieVilla of geschakelde villawoning
Huidige functieVilla of geschakelde villawoning
Type objectRijksmonument, Gebouw
Monumentnummer46543
AchtergrondDe bouw van het villapark Meerwijk is te danken aan een initiatief van de Amsterdamse tegelhandelaar Arnold Heystee. Dit kunstminnend lid van het genootschap Architectura et Amicitia gaf in 1917 de opdracht voor het villapark in eerste instantie aan J.F. Staal, de architect die voor Heystee al een ruim kantoorpand aan de Prinsengracht had gebouwd. Op Staals voorstel werden voor het project ook de architecten Blaauw, Margaret Kropholler, Kramer en La Croix aangetrokken.
Staal ontwierp de indeling van het park, dat toen nog een onontgonnen stuk land was aan de rand van het dorp Bergen. Het villapark is feitelijk een projectontwikkeling waarbij de architecten een redelijke mate van ontwerpvrijheid werd gelaten.
De uitgevoerde plannen werden gepubliceerd in een speciaal aan het villapark gewijd nummer van Wendingen (1918, nr. 8). Mede door de scherpe neus voor public relations van opdrachtgever Heystee was de belangstelling direct bij oplevering zeer groot. De reacties varieerden van grote instemming tot grote afwijzing.
Bijzonder aan de ontwerpen voor de villa’s is dat de vormgeving afwijkt van de gebruikelijke, in plattegrond en in opstand. De praktische indeling en constructie zijn ondergeschikt aan het idee van de totale verschijningsvorm.
Het is tekenend voor het karakter van La Croix dat hij te midden van het ruimtelijk geweld van zijn collega’s vasthield aan het uitgangspunt dat hij ook toepaste aan de huizen die hij in dezelfde tijd aan de Cornelis Schuytstraat in Amsterdam bouwde: een symmetrische opbouw van de gevel. Zijn villa staat daardoor het dichtst bij een conventioneel ontwerp en werd mede daardoor in de kritiek relatief gespaard. Behalve in zijn vormgeving, wijkt de dubbele woning van La Croix op nog een punt af ten opzichte van de andere villa’s in Park Meerwijk: zij heeft geen naam gekregen.
Staal ontwierp de indeling van het park, dat toen nog een onontgonnen stuk land was aan de rand van het dorp Bergen. Het villapark is feitelijk een projectontwikkeling waarbij de architecten een redelijke mate van ontwerpvrijheid werd gelaten.
De uitgevoerde plannen werden gepubliceerd in een speciaal aan het villapark gewijd nummer van Wendingen (1918, nr. 8). Mede door de scherpe neus voor public relations van opdrachtgever Heystee was de belangstelling direct bij oplevering zeer groot. De reacties varieerden van grote instemming tot grote afwijzing.
Bijzonder aan de ontwerpen voor de villa’s is dat de vormgeving afwijkt van de gebruikelijke, in plattegrond en in opstand. De praktische indeling en constructie zijn ondergeschikt aan het idee van de totale verschijningsvorm.
Het is tekenend voor het karakter van La Croix dat hij te midden van het ruimtelijk geweld van zijn collega’s vasthield aan het uitgangspunt dat hij ook toepaste aan de huizen die hij in dezelfde tijd aan de Cornelis Schuytstraat in Amsterdam bouwde: een symmetrische opbouw van de gevel. Zijn villa staat daardoor het dichtst bij een conventioneel ontwerp en werd mede daardoor in de kritiek relatief gespaard. Behalve in zijn vormgeving, wijkt de dubbele woning van La Croix op nog een punt af ten opzichte van de andere villa’s in Park Meerwijk: zij heeft geen naam gekregen.
BeschrijvingDe dubbele villa vormt het middelpunt van het plangebied en is op een blokvormige verhoging gebouwd. De benedenverdieping is opgetrokken in donkere bakstenen en de bovenste verdieping is voorzien van een houten beschot. Op de donkere (oorspronkelijk groene) bollende gepotdekselde planken waren witgeschilderde golfmotieven aangebracht, waarbij iedere golf door een donker puntje werd onderbroken.
Op de hoeken van het woonhuis steken gezaagde 'vogelbekken' uit, ook in twee kleuren. Het geheel doet denken aan het door La Croix ontworpen rederijkantoortje Koppe waar ook sprake is van een gepotdekselde verdieping met uitsteeksels op de hoeken, die daar met buffelhoorns worden geassocieerd. De bovenste verdieping wordt afgesloten met een langgerekt, uitkragend pannen schilddak. De omlopende gootlijst is aan de onderzijde verrijkt met een dubbele gekartelde rand.
De voorgevel is tamelijk eenvoudig en oogt gesloten. Per woning op de begane grond zijn vijf vensters aangebracht met hetzelfde glas-in-lood als in het venster naast de entree. De achtergevel oogt meer open en heeft op de begane grond een keukendeur- en venster en openslaande deuren met zijlichten van de woonkamer, waarboven een balkon is geplaatst met plavuizen van Heystee. De ingang van beide woningen zit op de kopse kanten.
Op de hoeken van het woonhuis steken gezaagde 'vogelbekken' uit, ook in twee kleuren. Het geheel doet denken aan het door La Croix ontworpen rederijkantoortje Koppe waar ook sprake is van een gepotdekselde verdieping met uitsteeksels op de hoeken, die daar met buffelhoorns worden geassocieerd. De bovenste verdieping wordt afgesloten met een langgerekt, uitkragend pannen schilddak. De omlopende gootlijst is aan de onderzijde verrijkt met een dubbele gekartelde rand.
De voorgevel is tamelijk eenvoudig en oogt gesloten. Per woning op de begane grond zijn vijf vensters aangebracht met hetzelfde glas-in-lood als in het venster naast de entree. De achtergevel oogt meer open en heeft op de begane grond een keukendeur- en venster en openslaande deuren met zijlichten van de woonkamer, waarboven een balkon is geplaatst met plavuizen van Heystee. De ingang van beide woningen zit op de kopse kanten.
InterieurEen opvallend element voor die tijd was de ongedeelde woon- en eetkamer. Er was een doorgeefluik naar de keuken aangebracht. De vermoedelijk oorspronkelijke kleur blauw is uit de keuken verdwenen, evenals het aanrecht en de Heystee-tegels op de vloer.
In Meerwijklaan 6 is een deel van de originele betimmering overgebleven; de verticaal golvende deurlijsten waren speciaal voor de woning ontworpen. In Meerwijklaan 4 is op de zolderkamer nog een wasbak aanwezig met geglazuurde tegels van Heystee.
In Meerwijklaan 6 is een deel van de originele betimmering overgebleven; de verticaal golvende deurlijsten waren speciaal voor de woning ontworpen. In Meerwijklaan 4 is op de zolderkamer nog een wasbak aanwezig met geglazuurde tegels van Heystee.
Recente ontwikkelingenIn de loop der jaren zijn veel oorspronkelijke elementen in het interieur en exterieur verloren gegaan. Bij Meerwijklaan 6 zijn de oorspronkelijke golfmotieven in de donkere planken weer wit geschilderd. Ook de vogelbekken op de hoeken hebben weer twee kleuren.
Bronnen
Radboud van Beekum, G.F. la Croix, Amsterdamse School architect (Uitgeverij Bonas, 2008).
Eline van Leeuwen, Park Meerwijk, villapark te Bergen manifest van de Amsterdamse School (Uitgeverij SUN, 2005).
Ingezonden door Annemarieke Verheij
Professionele of persoonlijke bandDe dubbele woning van La Croix ligt midden in het park en wordt grotendeels aan het zicht onttrokken door al het groen. Het is de minst opvallende woning van allemaal. Maar daarom niet minder mooi. Vooral de golfmotieven in de houten panelen en de “vogelbekken” op de hoeken vind ik bijzonder. Mooi dat deze elementen bij huisnummer 6 weer in hun oorspronkelijke kleuren zijn teruggebracht.
Gerelateerde objecten