Details
Naam
Vensterschool Stadspark, Groningen
Aantal afbeeldingen: 21
IntroductieEen van de vele meesterwerkjes van Siebe Jan Bouma in Groningen. Die stad is voor AS-liefhebbers - in goed Nederlands - 'a gift that keeps on giving'.
AdresParkweg 130
Postcode(s)9727 HD
PlaatsGroningen
LandNederland
Vervaardiger Siebe Jan Bouma (Architect)
Datum1927
Huidige staatDeels of volledig gerestaureerd
OpdrachtgeverGemeente Groningen
Huidige eigenaarGemeente Groningen
Oorspronkelijke functieLagere School
Huidige functieBasisschool
Type objectRijksmonument, Gebouw
Monumentnummer484072
AchtergrondDeze school is gesitueerd aan de zuidzijde van de Parkweg in Groningen nabij de Paterswoldseweg. Hij werd in 1927 als vestiging voor twee scholen gebouwd, te weten de Leonard Springerschool en de Mulock Houwerschool, de een met zes en de ander met zeven klassen. De architect was de toenmalige gemeente-architect Siebe Jan Bouma.
Bij de oplevering lag het gebouw nog op een kale vlakte. Van de toekomstige Grunobuurt was alleen het stratenplan aangelegd. Het ontwerp van de school is sterk op deze stedenbouwkundige situering afgestemd. De monumentale middenpartij ligt precies in de as van de Westinghousestraat er tegenover. Vanuit deze straat gezien rijst het gebouw als een fort op. Bijzonder imposant ziet het gebouw er uit op oude foto's, nog zonder de de omringende bebouwing.
Bij de oplevering lag het gebouw nog op een kale vlakte. Van de toekomstige Grunobuurt was alleen het stratenplan aangelegd. Het ontwerp van de school is sterk op deze stedenbouwkundige situering afgestemd. De monumentale middenpartij ligt precies in de as van de Westinghousestraat er tegenover. Vanuit deze straat gezien rijst het gebouw als een fort op. Bijzonder imposant ziet het gebouw er uit op oude foto's, nog zonder de de omringende bebouwing.
BeschrijvingHet is een symmetrisch gebouw op een rechthoekige plattegrond, dat bestaat uit een centraal ingangsgedeelte met een uitgebouwde halfronde gymnastiekzaal (later verbouwd tot kantine) en twee vleugels met leslokalen. De stijl is verwant aan de Amsterdamse School maar de invloed van Dudok is ook bijzonder groot.
De school is opgetrokken in gele Waalsteen, in het middendeel gemetseld in koppenverband. Dit middendeel, waarin de beide trappenhuizen zijn aangelegd, bestaat uit ten opzichte van elkaar verspringende rechthoekige volumes onder platte daken. In de muurvlakken zijn bakstenen lisenen en op de hoeken hoge smalle verticale vensters met gekleurd glas in lood aangebracht. Aan weerszijden van de halfronde uitbouw (de vroegere gymzaal), die een hoge glazen pui heeft, bevinden zich in diepe nissen de twee entrees van het pand, die momenteel niet meer gebruikt worden.
Het schoolgebouw wordt aan de voorzijde van de Parkweg gescheiden door twee lage halfronde muren van baksteen, waarin oorspronkelijk ook houten hekken waren aangebracht, zoals te zien is op oude foto's.
De vleugels van het schoolgebouw, waarin op de begane grond rijen spitsbogen met verdiept liggende vensters te zien zijn, worden door smalle stegen gescheiden van de aangrenzende jongere woonblokken. De bovenverdiepingen van de vleugels liggen achter steile dakvlakken, gedekt door blauwbruine pannen. In beide dakvlakken is een doorlopende rij vensters aangebracht.
De achtergevel van het pand ligt op het zuiden, met een schoolplein er voor. Deze gevel heeft een open karakter met grote houten ramen en in het midden een ingang met een betonnen luifel, waarvan het bovendeel wordt gedekt door verticaal gelegde dakpannen.
De school is opgetrokken in gele Waalsteen, in het middendeel gemetseld in koppenverband. Dit middendeel, waarin de beide trappenhuizen zijn aangelegd, bestaat uit ten opzichte van elkaar verspringende rechthoekige volumes onder platte daken. In de muurvlakken zijn bakstenen lisenen en op de hoeken hoge smalle verticale vensters met gekleurd glas in lood aangebracht. Aan weerszijden van de halfronde uitbouw (de vroegere gymzaal), die een hoge glazen pui heeft, bevinden zich in diepe nissen de twee entrees van het pand, die momenteel niet meer gebruikt worden.
Het schoolgebouw wordt aan de voorzijde van de Parkweg gescheiden door twee lage halfronde muren van baksteen, waarin oorspronkelijk ook houten hekken waren aangebracht, zoals te zien is op oude foto's.
De vleugels van het schoolgebouw, waarin op de begane grond rijen spitsbogen met verdiept liggende vensters te zien zijn, worden door smalle stegen gescheiden van de aangrenzende jongere woonblokken. De bovenverdiepingen van de vleugels liggen achter steile dakvlakken, gedekt door blauwbruine pannen. In beide dakvlakken is een doorlopende rij vensters aangebracht.
De achtergevel van het pand ligt op het zuiden, met een schoolplein er voor. Deze gevel heeft een open karakter met grote houten ramen en in het midden een ingang met een betonnen luifel, waarvan het bovendeel wordt gedekt door verticaal gelegde dakpannen.
InterieurNet als het exterieur is ook het interieur geheel symmetrisch van opbouw. De muren van de gangen zijn tot halverwege met rode baksteen bekleed, de vloeren crèmekleurig betegeld. Het concept van een Gesamtkunstwerk blijkt vooral in de beide trappenhuizen, die geheel door Bouma zijn ontworpen. Ze hebben granieten traptreden, met rood baksteen beklede muren waarboven paars geverfd stucwerk, fraai bewerkte teakhouten trapleuningen en rechthoekige glas-in-loodvensters met geometrische motieven in heldere kleuren die naar boven toe steeds lichter worden. Deze vensters vormen in zekere zin een vingeroefening voor de glas in lood ramen die Bouma in 1928 voor het gebouw van Gemeentewerken in Groningen zou ontwerpen. Bouma heeft bovendien een zeer bijzondere lamp in het trapgat ontworpen. Een industrieel okergeel ontwerp waarin houten latjes, metalen stangen en bollen van wit glas samen komen.
Recente ontwikkelingenNu is Vensterschool De Starter hier gevestigd. Naast een basisschool herbergt het gebouw meerdere buitenschoolse activiteiten, zoals een muziekschool. De vroegere gymnastiekzaal aan de voorzijde was al eerder verbouwd tot kantine. Aan de zuidkant is een aanbouw gemaakt.
Zowel het RCE als Herma Hekkema melden dat de lamp in het trapgat is verdwenen. Deze is echter inmiddels terug gebracht en gerestaureerd. Dit geldt overigens ook voor het trappenhuis als geheel, dat door Hekkema in 1992 als "nogal verloederd" werd gekenschetst. Van verloedering is vandaag de dag geen sprake meer, het gebouw ziet er erg mooi uit.
Het gebouw "met ommuring" is aangewezen als rijksmonument. Het geldt als waardevolle representant van de Amsterdamse School-architectuur en wordt van algemeen belang geacht vanwege zijn grote architectuurhistorische waarde en vanwege de architectonische gaafheid van het exterieur alsmede vanwege zijn stedenbouwkundige situering in ruimtelijke relatie met de tegenover liggende Grunobuurt. Het monumentenregister merkt verder op dat het vanwege de kwaliteit van het ontwerp mag worden beschouwd als een van de hoogtepunten in het oeuvre van Bouma.
Zowel het RCE als Herma Hekkema melden dat de lamp in het trapgat is verdwenen. Deze is echter inmiddels terug gebracht en gerestaureerd. Dit geldt overigens ook voor het trappenhuis als geheel, dat door Hekkema in 1992 als "nogal verloederd" werd gekenschetst. Van verloedering is vandaag de dag geen sprake meer, het gebouw ziet er erg mooi uit.
Het gebouw "met ommuring" is aangewezen als rijksmonument. Het geldt als waardevolle representant van de Amsterdamse School-architectuur en wordt van algemeen belang geacht vanwege zijn grote architectuurhistorische waarde en vanwege de architectonische gaafheid van het exterieur alsmede vanwege zijn stedenbouwkundige situering in ruimtelijke relatie met de tegenover liggende Grunobuurt. Het monumentenregister merkt verder op dat het vanwege de kwaliteit van het ontwerp mag worden beschouwd als een van de hoogtepunten in het oeuvre van Bouma.
Bronnen
Herma Hekkema, S.J. Bouma 1899-1959 (Groningen, 1992).
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandEen schitterend ontwerp van Bouma. Vooral de gerestaureerde trappenhuizen zijn een lust voor het oog.
Gerelateerde objecten