Details
Naam
Corantijnschool
Aantal afbeeldingen: 16
IntroductieKenmerkend voor de ontwikkeling van nieuwe wijken in Amsterdam in de jaren '20 was het belang dat werd gehecht aan de aanwezigheid van goede openbare voorzieningen. Architecten van de Dienst Publieke Werken ontwierpen een groot aantal publieke gebouwen, en hiervoor kozen zij vaak voor een 'verstrakte' variant van de Amsterdamse School-stijl. De Corantijnschool is hier een goed voorbeeld van. Mede daarom werd het gebouw in 2007 aangewezen als rijksmonument.
AdresCorantijnstraat 2-4
Postcode(s)1058 DD
PlaatsAmsterdam
LandNederland
VervaardigerPublieke Werken (Architect)
Datum1922 - 1923
Huidige staatGerealiseerd
OpdrachtgeverDienst Publieke Werken
Oorspronkelijke functieHoger Onderwijsgebouw
Type objectRijksmonument, Gebouw
Monumentnummer527154
AchtergrondDe Corantijnschool is oorspronkelijk als dubbelschool gebouwd. Zo kon er ruimte worden geboden aan twee schooltypen, zonder dat er voor elke school een apart gebouw hoefde te worden ontworpen. De plannen voor de school viel samen met die van de lange bouwblokken aan de Hoofdweg. De jonge gezinnen die in deze nieuwe woningen zouden verhuizen, zouden in de buurt ook terecht moeten kunnen voor passend onderwijs.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn de twee scholen én de tegenoverliggende Montessorischool (nu Aslan Muziekcentrum) door de Duitse bezetters in beslag genomen. De scholen deden in die jaren dienst als kazerne. J. Bernlef schreef in 2005 'De onzichtbare jongen', over twee jongens die elkaar aan het eind van de jaren '40 van de vorige eeuw leren kennen op de Hoofdwegschool. Bernlef kon putten uit zijn eigen ervaringen: in de periode die hij beschrijft was hij zélf leerling aan deze school.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn de twee scholen én de tegenoverliggende Montessorischool (nu Aslan Muziekcentrum) door de Duitse bezetters in beslag genomen. De scholen deden in die jaren dienst als kazerne. J. Bernlef schreef in 2005 'De onzichtbare jongen', over twee jongens die elkaar aan het eind van de jaren '40 van de vorige eeuw leren kennen op de Hoofdwegschool. Bernlef kon putten uit zijn eigen ervaringen: in de periode die hij beschrijft was hij zélf leerling aan deze school.
BeschrijvingTussen de rode bakstenen van de naastgelegen bebouwing valt de huidige Corantijnschool direct op: de rondingen en scherpe hoeken van de voor- en zijgevel zijn opgetrokken uit een lichtbruine, bijna gele baksteen. Naast de kleur van het gebouw zijn ook die rondingen en hoeken bijzonder: enkele van de belangrijkste ronde lijnen in de buitenmuur zijn niet bol, maar hol ('concaaf').
In Amsterdamse School-gevels vinden we vooral vriendelijke ronde vlakken, met de bolling naar buiten. Bij dit gebouw heeft de (vooralsnog onbekende) architect van Publieke Werken gekozen om deze vorm binnenstebuiten te keren. Een ongebruikelijke keuze, want een holle vorm in een buitenmuur kan immers maar op twee manieren eindigen: door over te gaan in een tweede, 'bolle' ronding (denk bijvoorbeeld aan De Dageraad), of door te eindigen in een scherpe hoek. Dit zien we terug aan beide uiteinden van de voorgevel, waar de gevel als het ware opkrult. Maar deze combinatie van scherp en rond is vooral duidelijk zichtbaar in het midden van de voorgevel, boven de beide ingangen. Daar zien we holle vlakken in horizontale en verticale richting eindigen in scherpe hoeken. Bijzonder is ook dat deze compositie voor de smallere gevels aan de oost- en westkant van het gebouw grotendeels is gekopieerd.
Dat we hier te maken hebben met een een dubbelschool, wordt in het midden van de voorgevel overigens ook snel duidelijk: geflankeerd door twee kolommen uit donker baksteen zien we een identiek paar dubbele deuren, elk bedoeld voor één helft van het gebouw.
In Amsterdamse School-gevels vinden we vooral vriendelijke ronde vlakken, met de bolling naar buiten. Bij dit gebouw heeft de (vooralsnog onbekende) architect van Publieke Werken gekozen om deze vorm binnenstebuiten te keren. Een ongebruikelijke keuze, want een holle vorm in een buitenmuur kan immers maar op twee manieren eindigen: door over te gaan in een tweede, 'bolle' ronding (denk bijvoorbeeld aan De Dageraad), of door te eindigen in een scherpe hoek. Dit zien we terug aan beide uiteinden van de voorgevel, waar de gevel als het ware opkrult. Maar deze combinatie van scherp en rond is vooral duidelijk zichtbaar in het midden van de voorgevel, boven de beide ingangen. Daar zien we holle vlakken in horizontale en verticale richting eindigen in scherpe hoeken. Bijzonder is ook dat deze compositie voor de smallere gevels aan de oost- en westkant van het gebouw grotendeels is gekopieerd.
Dat we hier te maken hebben met een een dubbelschool, wordt in het midden van de voorgevel overigens ook snel duidelijk: geflankeerd door twee kolommen uit donker baksteen zien we een identiek paar dubbele deuren, elk bedoeld voor één helft van het gebouw.
Recente ontwikkelingenBovenop de kolommen naast de ingang staan sinds enkele jaren twee gekleurde mozaiek-sculpturen in de vorm van een eenhoorn en een kameleon. Deze zijn in 2008 geplaatst en kregen in 2011 gezelschap van een derde figuur, die tussen het groen staat aan de zijde van de Hoofdweg. Deze figuren komen voort uit een zogeheten community art-project: met steun van het Amsterdamse Fonds voor de Kunst hebben kunstenaars van Young at Art samengewerkt met de kinderen van de Corantijnschool om het schoolgebouw meer kleur te geven. In de laatste vijf jaar is er echter nog meer veranderd: in 2010 heeft het hele gebouw een duurzame renovatie ondergaan.
Bronnen
Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer en Ronald Rommes, Monumenten in Nederland (2006), blz 186-187. (Zie link dbnl hieronder.)
Ton Heijdra, Bos en Lommer en de Baarsjes (Uitgeverij R. de Milliano 2004).
Chronologie J. Bernlef, Dichter op het Scherm (KB), (Zie link KB hieronder.)
Ingezonden door Willem Prins
Professionele of persoonlijke bandDoor toeval werkt één van de redactieleden van het platform al tweeënenhalf jaar in het muziekcentrum tegenover de Corantijn. De redactie was dus slechts enkele stappen verwijderd van een nadere kennismaking met het schoolgebouw én met de mensen die er werken. Met juf Karin, bijvoorbeeld, die er als kind naar school ging en de Corantijnschool dus op haar duimpje kent.
Gerelateerde objecten