Details
Naam
Karenhuizen, Alkmaar
Aantal afbeeldingen: 22
IntroductieIllustratief gebouw voor het Amsterdamse School-verleden van de uitgesproken modernisten Duiker en Bijvoet uit 1918. Zeer bijzonder!
AdresKrelagestraat 1-77
Postcode(s)1815 VJ
PlaatsAlkmaar
LandNederland
Vervaardiger Jan Duiker en Bernard Bijvoet (Architect)
Datum1918 - 1920
Huidige staatDeels of volledig gerestaureerd
OpdrachtgeverVereniging voor Volkshuisvesting Alkmaar
Huidige eigenaarwoningcorporatie Van Alckmaer
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / appartementen
Huidige functieOuderenwoningen
Type objectRijksmonument, Gebouw
Monumentnummer524912
AchtergrondDe Vereniging voor Volkshuisvesting “Alkmaar” (VVA) schreef een prijsvraag uit voor een woonvorm naar het idee van de Deense Karen Haugaard-Pedersen uit Kopenhagen, waarbij ouderen onder één dak zelfstandig konden wonen. Pedersen was nauw betrokken bij de Deense “Institutionen Ensomme Gamles” (Stichtingen Eenzame Ouden) en heeft rapporten en beschrijvingen uitgewisseld met de VVA over Deense initiatieven voor ouderenhuisvesting. Geïnspireerd op de Deense voorbeelden en het enthousiasme van Karen Pedersen was de naam Karenhuizen geboren.
De prijsvraag werd gewonnen door het net begonnen bureau van Duiker en Bijvoet, waarmee de eerste opdracht werd binnengesleept. Duiker en Bijvoet werden later belangrijke representanten van het nieuwe bouwen. Hun Sanatorium Zonnestraal wordt alom als een iconisch hoogtepunt van de Nederlandse architectuur gezien.
De 34 één- en tweekamerwoningen werden gegroepeerd langs brede gangen. Het sanitair en de keukens werden per drie woningen gedeeld. De kasten en het opklapmeubilair werden eveneens door Duiker en Bijvoet ontworpen. In 1975 werd het gebouw drastisch verbouwd, waarbij het gebouw in feite werd ontzield. In 2005 volgde een grondige restauratie en aanpassing aan hedendaagse woonbehoeften. Thans vinden zelfstandig wonende ouderen er onderdak, maar ook mensen die daarbij begeleiding nodig hebben.
Hoewel de naam oorspronkelijk Karenhuizen is (het staat zelfs op de gevel), wordt ook wel de benaming Het Karenhuis gebruikt.
De prijsvraag werd gewonnen door het net begonnen bureau van Duiker en Bijvoet, waarmee de eerste opdracht werd binnengesleept. Duiker en Bijvoet werden later belangrijke representanten van het nieuwe bouwen. Hun Sanatorium Zonnestraal wordt alom als een iconisch hoogtepunt van de Nederlandse architectuur gezien.
De 34 één- en tweekamerwoningen werden gegroepeerd langs brede gangen. Het sanitair en de keukens werden per drie woningen gedeeld. De kasten en het opklapmeubilair werden eveneens door Duiker en Bijvoet ontworpen. In 1975 werd het gebouw drastisch verbouwd, waarbij het gebouw in feite werd ontzield. In 2005 volgde een grondige restauratie en aanpassing aan hedendaagse woonbehoeften. Thans vinden zelfstandig wonende ouderen er onderdak, maar ook mensen die daarbij begeleiding nodig hebben.
Hoewel de naam oorspronkelijk Karenhuizen is (het staat zelfs op de gevel), wordt ook wel de benaming Het Karenhuis gebruikt.
BeschrijvingHet gebouw ligt in een vooroorlogse woonwijk, net buiten de singels rond de oude historische stadskern. Het bestaat uit een lange vleugel aan de Krelagestraat, met daarachter vier daarop geplaatste dwarsvleugels, die op hun beurt drie binnentuinen omsluiten. De tuinen zijn gelegen aan de Leeghwaterstraat.
Voor het metselwerk, in Vlaams verband, is gebruik gemaakt van een goedkope partij bakstenen; de plinten zijn van gesinterde steen. Vooral van de centrale ingangspartij met houten lampen en op het daarboven gelegen dak waar een klok is aangebracht, is enige frivoliteit van de Amsterdamse School af te lezen. Ook de roedeverdeling van de ramen en het hoogst opmerkelijke kleurgebruik wijzen daarop. Overigens: dit moet een van de eerste gebouwen in Nederland zijn geweest waarbij spouwmuren werden toegepast!
Voor het metselwerk, in Vlaams verband, is gebruik gemaakt van een goedkope partij bakstenen; de plinten zijn van gesinterde steen. Vooral van de centrale ingangspartij met houten lampen en op het daarboven gelegen dak waar een klok is aangebracht, is enige frivoliteit van de Amsterdamse School af te lezen. Ook de roedeverdeling van de ramen en het hoogst opmerkelijke kleurgebruik wijzen daarop. Overigens: dit moet een van de eerste gebouwen in Nederland zijn geweest waarbij spouwmuren werden toegepast!
InterieurBij de restauratie in 2005 werd het oude kleurenschema teruggebracht. Met name in de twee trappenhuizen komt dat schema goed tot uitdrukking.
Links
Ingezonden door Rieks Witte
Professionele of persoonlijke bandIk vond dit gebouw, zoekende naar informatie over Bernard Bijvoet. Ooit – hij was toen al tachtig – een werkgever van me. Ik herinner me hem als een gastvrije persoonlijkheid, zeer muzikaal bovendien, en met een royale hand van schenken...
Ik vind het Karenhuis zeer interessant omdat het illustratief is voor het Amsterdamse Schoolverleden van uitgesproken modernisten. Belangrijk is ook het zoeken naar nieuwe woonvormen waar dit gebouw uitdrukking aan wilde geven. Een sober, maar overtuigend Amsterdamse Schoolgebouw waarin de overgang naar zakelijker idioom al zichtbaar is.
Ik vind het Karenhuis zeer interessant omdat het illustratief is voor het Amsterdamse Schoolverleden van uitgesproken modernisten. Belangrijk is ook het zoeken naar nieuwe woonvormen waar dit gebouw uitdrukking aan wilde geven. Een sober, maar overtuigend Amsterdamse Schoolgebouw waarin de overgang naar zakelijker idioom al zichtbaar is.
Gerelateerde objecten