Details
Naam
'De Slak', Johan Verhulstweg 28, Bloemendaal
Aantal afbeeldingen: 18
IntroductieNu met extra (interieur)foto's van dit landhuisje naar ontwerp van de architect Bartels, over wie Mariëtte Polman al in 1993 schreef dat het de hoogste tijd is om hem als ware Amsterdamse School-architect te erkennen.
AdresJohan Verhulstweg 28
Postcode(s)2061 LL
PlaatsBloemendaal
LandNederland
Vervaardiger Chris Bartels (Architect)
Datum1924 - 1925
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
OpdrachtgeverD. Duursma
Huidige eigenaarParticuliere eigenaar
Oorspronkelijke functieLandhuis
Huidige functieLandhuis
Type objectGebouw, Geen beschermde status
AchtergrondDit landhuisje aan een kronkelende duinweg in Bloemendaal werd in 1924 ontworpen door architect Christiaan Bartels voor D. Duursma, gepensioneerd hoofdmachinist der Stoomvaart Maatschappij Nederland. In 1925 werd links achter door Bartels in dezelfde stijl een stenen schuurtje voor fietsen, brandstof en keukengerei aangebouwd.
In Het Bouwbedrijf van augustus 1924 beschrijft Bartels zijn ontwerp van dit landhuisje als volgt. "Het verlangen om buiten te wonen van menschen, die in de stad hun werkkring hebben, doet hen gewoonlijk de opdracht geven om een huisje te ontwerpen 'voor niet te veel geld'. Men is er hier dan vanzelf op aangewezen om met de eenvoudigste middelen zooveel mogelijk te bereiken. Dit is vaak moeilijk, vooral ook omdat de beperkte middelen van den opdrachtgever niet altijd gepaard gaan met zin voor eenvoud en onopgesmuktheid. De prachtige oude boerderijen, die hier en daar nog in onze duinstreek liggen, kunnen dan echter tot voorbeeld strekken. Mij zijn ze een voortdurende bron van vreugde en een aansporing om te trachten hun eenvoud en de eerlijke gezelligheid in hun bouw te evenaren. Hiernaar is ook bij "De Slak" gestreefd."
Een vergelijkbaar huis is door Bartels ontworpen voor de Duin- en Daalseweg 2A in Bloemendaal. Vermoedelijk dateert dit huis uit dezelfde tijd. Latere wijzigingen hebben het oorspronkelijke ontwerp echter zeer aangetast en de gevel is witgesaust, zodat een vergelijking alleen nog op basis van de vorm van gevel en dak mogelijk is.
In Het Bouwbedrijf van augustus 1924 beschrijft Bartels zijn ontwerp van dit landhuisje als volgt. "Het verlangen om buiten te wonen van menschen, die in de stad hun werkkring hebben, doet hen gewoonlijk de opdracht geven om een huisje te ontwerpen 'voor niet te veel geld'. Men is er hier dan vanzelf op aangewezen om met de eenvoudigste middelen zooveel mogelijk te bereiken. Dit is vaak moeilijk, vooral ook omdat de beperkte middelen van den opdrachtgever niet altijd gepaard gaan met zin voor eenvoud en onopgesmuktheid. De prachtige oude boerderijen, die hier en daar nog in onze duinstreek liggen, kunnen dan echter tot voorbeeld strekken. Mij zijn ze een voortdurende bron van vreugde en een aansporing om te trachten hun eenvoud en de eerlijke gezelligheid in hun bouw te evenaren. Hiernaar is ook bij "De Slak" gestreefd."
Een vergelijkbaar huis is door Bartels ontworpen voor de Duin- en Daalseweg 2A in Bloemendaal. Vermoedelijk dateert dit huis uit dezelfde tijd. Latere wijzigingen hebben het oorspronkelijke ontwerp echter zeer aangetast en de gevel is witgesaust, zodat een vergelijking alleen nog op basis van de vorm van gevel en dak mogelijk is.
BeschrijvingKarakteristiek is de vorm van het huis, dat aan een slakkenhuis doet denken. Het hoogopgaande dak is spitsboogvormig, de baksteen is geel en het houtwerk donker gelakt.
Bartels schreef erover: "Het hooge dak is met zwarte pannen gedekt. Het geeft de gordingen in de tot boven opgetrokken muren liggen, zoodat spanten niet noodig zijn. Om de dakmassa zoo groot mogelijk te houden, hangt ze nog een meter beneden de verdieping-balklaag door. De muren zijn in gelen steen opgetrokken en de voor- en achtergevels boven de verdiepingramen met ruwe geteerde planken bekleed. De huiskamer heeft ter hoogte van de gootlijst een gedeeltelijk verlaagd plafond, om de vrij groote breedtemaat (7m) te deelen. Dit lagere deel van het vertrek kan in den winter afgesloten worden door gordijnen. Kozijnen, ramen en deuren van de buitengevel zijn in warm oranjerood, om de zwarte dakmassa te verlevendigen. Evenzoo de gootlijst." (Het Bouwbedrijf, augustus 1924)
Bartels schreef erover: "Het hooge dak is met zwarte pannen gedekt. Het geeft de gordingen in de tot boven opgetrokken muren liggen, zoodat spanten niet noodig zijn. Om de dakmassa zoo groot mogelijk te houden, hangt ze nog een meter beneden de verdieping-balklaag door. De muren zijn in gelen steen opgetrokken en de voor- en achtergevels boven de verdiepingramen met ruwe geteerde planken bekleed. De huiskamer heeft ter hoogte van de gootlijst een gedeeltelijk verlaagd plafond, om de vrij groote breedtemaat (7m) te deelen. Dit lagere deel van het vertrek kan in den winter afgesloten worden door gordijnen. Kozijnen, ramen en deuren van de buitengevel zijn in warm oranjerood, om de zwarte dakmassa te verlevendigen. Evenzoo de gootlijst." (Het Bouwbedrijf, augustus 1924)
InterieurOpvallende elementen in het interieur zijn de trappaal en de trapleuningen (momenteel rood en wit) en de inbouwkasten aan weerszijden van de haardpartij. Links hiervan bevindt zich een vaste houten bank, tevens opbergmeubel. Een echte 'cosy corner'. De hal heeft nog de oorspronkelijke geglazuurde tegels, die historiserend en landelijk werken.
Recente ontwikkelingenIn de loop van de tijd is het pand vergroot. Het stenen schuurtje links achter uit de bouwtijd heeft links voor een pendant gekregen, waardoor de woonkamer kon worden vergroot. In het schuurtje is vervolgens de keuken ondergebracht. Aan de achterzijde is in een serre-achtige uitbouw een nieuwe woonkamer gecreëerd. De oorspronkelijke vaste ramen op de eerste verdieping, met roeden, zijn vervangen door openslaande ramen met minder roeden (de middelste ontbreekt nu). Ook zijn de hoge schoorstenen aan weerszijden gesloopt. De zolder is geheel bewoonbaar gemaakt. De oranjerode dakpannen dateren van een renovatie, waarbij kan worden aangetekend dat de door Bartels geplande grijze dakpannen vermoedelijk altijd oranjerood zijn geweest.
Bronnen
Wim Post, Bouwen aan Bloemendaal. Architectuur en bouwhistorie vanaf 1883 (Kennemerreeks, Schuyt & Co 1997).
Ch. Bartels, 'Landhuisje "De Slak" te Bloemendaal'. In" Het Bouwbedrijf, augustus 1924, blz 49.
Ingezonden door Richard Keijzer
Professionele of persoonlijke bandRichard Keijzer: De naam van het pand 'De Slak' is ontstaan vanwege de vorm van het pand. Grappig gevonden.
Gert-Jan Lobbes: vanaf 2017 aangevuld met informatie, mede naar aanleiding van een bezoek aan het interieur.
Gert-Jan Lobbes: vanaf 2017 aangevuld met informatie, mede naar aanleiding van een bezoek aan het interieur.
Gerelateerde objecten