Details
Naam
Talmastraat-Lutmastraat, Amsterdam
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
Aantal afbeeldingen: 15
IntroductieStoer blok van Ingwersen en Kuipers. Met een nog stoerdere ontstaansgeschiedenis.
AdresLutmastraat 136-178, Mauvestraat 2-14, Talmastraat 1-43, Burgermeester Tellegenstraat 200-230
Postcode(s)1073 JT
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Arnold Ingwersen (Architect)
Tjeerd Kuipers (Architect)
Tjeerd Kuipers (Architect)
Datum1919 - 1923
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
OpdrachtgeverPatrimonium (Amsterdam)
Huidige eigenaarRochdale
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / appartementen
Huidige functieEtagewoningen / appartementen
Type objectGeen beschermde status, Blok
AchtergrondElke zuil kwam in deze buurt aan zijn trekken, net als in de Spaarndammerbuurt. Het socialistische Dageraadscomplex wordt keurig symmetrisch geflankeerd door dit protestantse blok van Patrimonium en aan de andere kant een katholiek blok van Dr. Schaepman.
Het ontwerp van architecten Ingwersen en Kuipers stamt uit 1919 en het gebouw werd voltooid in 1923 - na vele moeilijkheden. Omdat bij de aanbesteding geen enkele aannemer met een aanvaardbare inschrijving kwam, werd door Patrimonium besloten het complex in eigen beheer te bouwen en daarbij in zee te gaan met arbeiders die zich, uitgesloten door aannemers na stakingen, hadden georganiseerd in de Federatie van zelfstandige werkende Groepen in het Bouwbedrijf (FzwG). Dit was voor een protestants-christelijke stichting een ongehoord besluit, omdat deze arbeiders, zoals een commissaris van Patrimonium het noemde, tot de meest consequente vijanden van christelijke werkliedenverbond behoorden waaruit Patrimonium was voortgekomen.
Gedwongen door de omstandigheden moest op alles worden bezuinigd, tot op potplankjes, tuinmuurtjes en handdoekenrekjes. De meest ingrijpende bezuiniging was de vervanging van puntdaken door platte daken. De versobering leidde tot hevige protesten van de architecten, die uiteindelijk toch akkoord gingen om op het ontwerp 108.000 gulden te bezuinigen.
Het ontwerp van architecten Ingwersen en Kuipers stamt uit 1919 en het gebouw werd voltooid in 1923 - na vele moeilijkheden. Omdat bij de aanbesteding geen enkele aannemer met een aanvaardbare inschrijving kwam, werd door Patrimonium besloten het complex in eigen beheer te bouwen en daarbij in zee te gaan met arbeiders die zich, uitgesloten door aannemers na stakingen, hadden georganiseerd in de Federatie van zelfstandige werkende Groepen in het Bouwbedrijf (FzwG). Dit was voor een protestants-christelijke stichting een ongehoord besluit, omdat deze arbeiders, zoals een commissaris van Patrimonium het noemde, tot de meest consequente vijanden van christelijke werkliedenverbond behoorden waaruit Patrimonium was voortgekomen.
Gedwongen door de omstandigheden moest op alles worden bezuinigd, tot op potplankjes, tuinmuurtjes en handdoekenrekjes. De meest ingrijpende bezuiniging was de vervanging van puntdaken door platte daken. De versobering leidde tot hevige protesten van de architecten, die uiteindelijk toch akkoord gingen om op het ontwerp 108.000 gulden te bezuinigen.
BeschrijvingHet blok ligt met de lange zijden aan de Talmastraat (zuid) en de Lutmastraat (noord). Het maakt, gezien vanaf de hoek van de Talmastraat met de Tellegenstraat, een monumentale indruk. Deze indruk wordt bereikt door de drie zogenaamde risalieten: licht vooruitstekende gedeelten over de hele hoogte van een gebouw. De term risaliet is afkomstig van het Italiaanse woord voor uitbouw, risalto. Tussen de risalieten wijkt het gebouw terug op de derde etage. De eveneens terugwijkende zolderverdieping is bedekt met een soort grijze shingles. Shingles zijn een daklei, oorspronkelijk van leisteen gemaakt, maar later ook gemaakt van andere, meer duurzame, materialen.
Het speelse element ontbreekt niet in het ontwerp. Op de hoeken zijn twee trappen, voorzien van een elegante stenen balustrade, die naar de eerste verdieping lopen. Ook baksteenmotieven zorgen voor speelsheid. De verwantschap met het gelijktijdig ontworpen Patrimonium-complex aan de Amstelveenseweg-Stadionweg (zelfde architecten) blijkt uit de baksteenmotieven tussen de ramen en boven de portieken. Het motief bestaat uit twee waaiervormen die worden verbonden door een ruggegraat van uitspringende bakstenen. De omlijsting van de portieken en de sokkels zijn uitgevoerd in donkere bakstenen, ook weer met kunstig metselwerk.
Het speelse element ontbreekt niet in het ontwerp. Op de hoeken zijn twee trappen, voorzien van een elegante stenen balustrade, die naar de eerste verdieping lopen. Ook baksteenmotieven zorgen voor speelsheid. De verwantschap met het gelijktijdig ontworpen Patrimonium-complex aan de Amstelveenseweg-Stadionweg (zelfde architecten) blijkt uit de baksteenmotieven tussen de ramen en boven de portieken. Het motief bestaat uit twee waaiervormen die worden verbonden door een ruggegraat van uitspringende bakstenen. De omlijsting van de portieken en de sokkels zijn uitgevoerd in donkere bakstenen, ook weer met kunstig metselwerk.
Bronnen
Wouter P. Beekers en Rolf E. van der Woude, Niet bij Steen Alleen. Patrimonium Amsterdam: van sociale vereniging tot sociale onderneming 1876-2003 (Verloren, 2008).
Vladimir Stissi, Amsterdam, het mekka van de volkshuisvesting: sociale woningbouw 1909-1942 (Uitgeverij 010, 2007).
Ingezonden door Eric Kurpershoek
Gerelateerde objecten