Details
Naam
Markt 23a, Eindhoven
Aantal afbeeldingen: 21
IntroductieEen eenling aan de Markt van Eindhoven - in de jaren dertig café restaurant Germania.
AdresMarkt 23a
PlaatsEindhoven
LandNederland
Vervaardiger F.J. Wolters (Architect)
Datum1924
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
OpdrachtgeverParticuliere opdrachtgever
Oorspronkelijke functieWinkel met bovenwoning
Huidige functieKantoorgebouw
Type objectRijksmonument, Gebouw
Monumentnummer518811
AchtergrondDit pand is in 1924 gebouwd naar ontwerp van F. Wolters en uitgevoerd in Amsterdamse School-stijl. De opdrachtgever is onbekend. Aanvankelijk betrof het een winkel, vermoedelijk met bovengelegen woning. Volgens advertenties in het Eindhovensch (sic!) Dagblad was op nummer 23 tussen 1925 en 1929 de winkel van J.E. Marée-Feijen gevestigd, een winkel in verlichting, kookplaten en strijkijzers. In juli 1929 vond uitverkoop plaats "wegens verplaatsing der zaak". Al in oktober van dat zelfde jaar nam Hotel Café Restaurant Germania haar intrek in het pand. Dit heeft tot 1956 op die plaats gezeten. Mogelijk zijn in de loop van de tijd de bovenwoning(en) eerst als hotelkamers en later weer als woningen in gebruik geweest.
Het pand is aangewezen als rijksmonument als "bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische ontwikkeling, namelijk de stichting en schaalvergroting van woningen in het bestaande stedelijk weefsel; het is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van het smalle verdiepingshuis. Het object is van architectuurhistorisch belang door de verzorgde stijl en detaillering en als voorbeeld van het oeuvre van de architect Wolters, die een regionale variant van de Amsterdamse School toepaste. Het huis is van belang vanwege de architectonische gaafheid van het exterieur. Het is van belang vanwege de architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid." (Bron: RCE)
Het pand is aangewezen als rijksmonument als "bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische ontwikkeling, namelijk de stichting en schaalvergroting van woningen in het bestaande stedelijk weefsel; het is tevens van belang als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van het smalle verdiepingshuis. Het object is van architectuurhistorisch belang door de verzorgde stijl en detaillering en als voorbeeld van het oeuvre van de architect Wolters, die een regionale variant van de Amsterdamse School toepaste. Het huis is van belang vanwege de architectonische gaafheid van het exterieur. Het is van belang vanwege de architectuurhistorische en typologische zeldzaamheid." (Bron: RCE)
BeschrijvingUit een historische foto, bewaard in het archief van Eindhoven, valt op te maken dat er op de plaats van het te bouwen pand sprake was van een poortje. Wellicht hoorde dit poortje bij het bankgebouw op de hoek. De architect had daardoor slechts een smalle kavel ter beschikking, maar dat weerhield hem er niet van een topstuk van de Amsterdamse School te creëren.
Het smalle, vierlaagse pand is uitgevoerd in baksteen, onder een plat dak. De voorgevel bestaat op de begane grond uit een natuurstenen pui in een rechthoekige vormgeving (gedeeltelijk gemoderniseerd). Vanaf de eerste verdieping is de gevel uitgevoerd in een lichtere steen en vertoont hij kenmerken van de Amsterdamse School. In het midden van de gevel zijn de ramen in een golvend deel geplaatst, dat open ligt als een boek, met de omslag naar boven. Precies op de scheiding zijn smalle verticale gleuven aangebracht. Hier boven maken twee kleinere ramen op de derde verdieping een inwaartse beweging, gescheiden door een betonnen zuil op een sokkel. De rechterzijde van het pand wordt bekroond door twee cilindervormige elementen, op hun beurt bekroond door een hoog opgetrokken rond element met vlaggenmast. De verschillende uitstekende delen zijn steeds voorzien van een betonnen band aan de bovenzijde. Aan weerszijden van de ramen in de gevel zijn smalle raampjes aangebracht. De bovenlichten van de ramen op de eerste en tweede verdieping hebben een roedenverdeling in laddervorm.
Het smalle, vierlaagse pand is uitgevoerd in baksteen, onder een plat dak. De voorgevel bestaat op de begane grond uit een natuurstenen pui in een rechthoekige vormgeving (gedeeltelijk gemoderniseerd). Vanaf de eerste verdieping is de gevel uitgevoerd in een lichtere steen en vertoont hij kenmerken van de Amsterdamse School. In het midden van de gevel zijn de ramen in een golvend deel geplaatst, dat open ligt als een boek, met de omslag naar boven. Precies op de scheiding zijn smalle verticale gleuven aangebracht. Hier boven maken twee kleinere ramen op de derde verdieping een inwaartse beweging, gescheiden door een betonnen zuil op een sokkel. De rechterzijde van het pand wordt bekroond door twee cilindervormige elementen, op hun beurt bekroond door een hoog opgetrokken rond element met vlaggenmast. De verschillende uitstekende delen zijn steeds voorzien van een betonnen band aan de bovenzijde. Aan weerszijden van de ramen in de gevel zijn smalle raampjes aangebracht. De bovenlichten van de ramen op de eerste en tweede verdieping hebben een roedenverdeling in laddervorm.
Recente ontwikkelingenOp oude foto's is te zien dat de kozijnen oorspronkelijk heel donker gelakt waren - zoals gebruikelijk in die tijd. Vermoedelijk zijn de ruimtes al geruime tijd in gebruik als kantoor. Er is een doorbraak naar het buurpand gemaakt. Het interieur is daarbij gemoderniseerd.
Bronnen
Eindhovens Dagblad via Delpher
Links
Ingezonden door Bert Staal
Professionele of persoonlijke bandIngezonden door Bert Staal. Door Gert-Jan Lobbes in september 2021 bijgewerkt met nieuwe foto's en beschrijving van de geschiedenis.
Gerelateerde objecten