Details
Naam
Carlton Hotel, Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 27
IntroductieEen statig gebouw in hartje Amsterdam en destijds het grootste en meest luxe hotel van Nederland. Onmiskenbaar een ontwerp van architect Gerrit Jan Rutgers.
AdresVijzelstraat 2-8, Singel 550
Postcode(s)1017 HK
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Gerrit Jan Rutgers (Architect)
Theo Vos (Kunstenaar)
Theo Vos (Kunstenaar)
Datum1925 - 1929
OpdrachtgeverN.V. Grand Hotel Centraal
Type objectGebouw, Rijksmonument
Monumentnummer518381
AchtergrondIn de jaren 1926 tot 1928 werd op vrijgekomen grond op de hoek van Singel en Vijzelstraat het toenmalige Grand Hotel Centraal gebouwd. Het gebouw was zó groot dat een deel van de Reguliersdwarsstraat overkluisd moest worden. In het oorspronkelijke ontwerp liep het gebouw zelfs helemaal door tot aan de Herengracht, maar het werd niet zo uitgevoerd.
De opdrachtgever ging nog tijdens de bouw failliet. De inspringende bovenbouw is vervolgens niet door Rutgers, maar in 1928-1929 gerealiseerd door het architectenbureau Van Arkel en Breman. Het project werd vervolgens overgenomen door een Engelse onderneming, waarna het in 1929 met de naam Carlton Hotel werd geopend.
Tijdens de bouw van het hotel werd gemikt op een opleveringsdatum die het mogelijk zou maken de sporters en bezoekers van de Olympische spelen van 1928 in Amsterdam te huisvesten, maar dat lukt dus niet. Het was destijds wel het grootste en meest luxueuze hotel in Nederland. Zo hadden alle kamers een badkamer en telefoon.
In de oorlog werd het hotel gevorderd door de Luftgau Holland (de Duitse luchtmacht in Nederland). Op 27 april 1943 stortte een Britse Halifax bommenwerper (nota bene door de Luftwaffe aangeschoten) pal achter het hotel neer. De houten opbouw van het torentje ging hierbij verloren en de achterzijde van het hotel leed mede door de brand die uitbrak grote schade op. Het hotel is na de oorlog onder leiding van Jan Wils hersteld.
De opdrachtgever ging nog tijdens de bouw failliet. De inspringende bovenbouw is vervolgens niet door Rutgers, maar in 1928-1929 gerealiseerd door het architectenbureau Van Arkel en Breman. Het project werd vervolgens overgenomen door een Engelse onderneming, waarna het in 1929 met de naam Carlton Hotel werd geopend.
Tijdens de bouw van het hotel werd gemikt op een opleveringsdatum die het mogelijk zou maken de sporters en bezoekers van de Olympische spelen van 1928 in Amsterdam te huisvesten, maar dat lukt dus niet. Het was destijds wel het grootste en meest luxueuze hotel in Nederland. Zo hadden alle kamers een badkamer en telefoon.
In de oorlog werd het hotel gevorderd door de Luftgau Holland (de Duitse luchtmacht in Nederland). Op 27 april 1943 stortte een Britse Halifax bommenwerper (nota bene door de Luftwaffe aangeschoten) pal achter het hotel neer. De houten opbouw van het torentje ging hierbij verloren en de achterzijde van het hotel leed mede door de brand die uitbrak grote schade op. Het hotel is na de oorlog onder leiding van Jan Wils hersteld.
BeschrijvingDe algehele stijl van het exterieur vertoont duidelijke sporen van de late Amsterdamse School, zoals de erkers en de toren. De toren had oorspronkelijk een houten opbouw, maar deze is tijdens het neerstorten van de RAF-bommenwerper in 1943 verloren gegaan. Tijdens de oorlog is er een bakstenen opbouw opgezet, waarvan het nut niet helemaal duidelijk is (zie foto in de links). Na de oorlog heeft het torentje lange tijd geen opbouw gehad, maar ergens in de jaren 80 heeft het de huidige stalen constructie gekregen.
Ook het gebruik van standbeelden in relatie tot het gebouw is heel typerend voor de Amsterdamse School. Maar liefst 30 beelden van de hand van Theo Vos sieren het gebouw. In de top aan de Munt-zijde symboliseren een drietal beelden de vervoersmiddelen waarmee de (internationale) reiziger naar het hotel komt. Op de hoek zit een groot gevelbeeld van een mannelijk figuur die als het ware uit een stoomboot rijst. Links hiervan zit een beeld van een stoomlocomotief; rechts een mannenhoofd met auto en roofvogel.
De meeste beelden bevinden zich lager, boven de vijfhoekige ramen. Vijf hoge gevelbeelden symboliseren de continenten: Europa (een vrouwenfiguur en stierenkop), Amerika (een indiaan met bizon kop), Afrika (een inheemse man en leeuwenkop) en Azië (een vrouwelijk figuur met slang en olifantenkop). Oorspronkelijk hoorde daar ook Australië bij, maar dat beeld (met uitzondering van de sokkel met de naam) is helaas spoorloos verdwenen.
Boven de overbrugging van Reguliersdwarsstraat bevinden zich aan voor- en achterzijde in totaal acht beelden; allen exotische koppen met hieronder diverse taferelen, zoals paarden, een skyline, wederom een stoomlocomotief, en een hert.
Een rij van in totaal veertien kleinere gevelbeelden verbeelden diverse landen, al is – mede door de slechte staat van sommige beelden – niet bij elk beeld duidelijk om welk land het gaat. Het gaat hierbij van links naar rechts om:
Nederland (leeuw + heraldische leeuw)
België? (? + kasteeltoren?)
Duitsland (Adelaar + Bundesadler)
Frankrijk (Frygische muts + RF)
?
Engeland? (paard + drie leeuwen)
? (gehurkte roofvogel met leeg schild)
? (ram + korenschoof)
? (draak + ?)
Spanje (kasteeltoren + 3x fleur de lis)
Oostenrijk (staande roofvogel + gestreept schild)
Zwitserland (leeuw + schild met kruis)
Japan (draak + Keizerlijk zegel)
VS (adelaar + gestreept schild).
Ook het gebruik van standbeelden in relatie tot het gebouw is heel typerend voor de Amsterdamse School. Maar liefst 30 beelden van de hand van Theo Vos sieren het gebouw. In de top aan de Munt-zijde symboliseren een drietal beelden de vervoersmiddelen waarmee de (internationale) reiziger naar het hotel komt. Op de hoek zit een groot gevelbeeld van een mannelijk figuur die als het ware uit een stoomboot rijst. Links hiervan zit een beeld van een stoomlocomotief; rechts een mannenhoofd met auto en roofvogel.
De meeste beelden bevinden zich lager, boven de vijfhoekige ramen. Vijf hoge gevelbeelden symboliseren de continenten: Europa (een vrouwenfiguur en stierenkop), Amerika (een indiaan met bizon kop), Afrika (een inheemse man en leeuwenkop) en Azië (een vrouwelijk figuur met slang en olifantenkop). Oorspronkelijk hoorde daar ook Australië bij, maar dat beeld (met uitzondering van de sokkel met de naam) is helaas spoorloos verdwenen.
Boven de overbrugging van Reguliersdwarsstraat bevinden zich aan voor- en achterzijde in totaal acht beelden; allen exotische koppen met hieronder diverse taferelen, zoals paarden, een skyline, wederom een stoomlocomotief, en een hert.
Een rij van in totaal veertien kleinere gevelbeelden verbeelden diverse landen, al is – mede door de slechte staat van sommige beelden – niet bij elk beeld duidelijk om welk land het gaat. Het gaat hierbij van links naar rechts om:
Nederland (leeuw + heraldische leeuw)
België? (? + kasteeltoren?)
Duitsland (Adelaar + Bundesadler)
Frankrijk (Frygische muts + RF)
?
Engeland? (paard + drie leeuwen)
? (gehurkte roofvogel met leeg schild)
? (ram + korenschoof)
? (draak + ?)
Spanje (kasteeltoren + 3x fleur de lis)
Oostenrijk (staande roofvogel + gestreept schild)
Zwitserland (leeuw + schild met kruis)
Japan (draak + Keizerlijk zegel)
VS (adelaar + gestreept schild).
Recente ontwikkelingenDe hoofdingang van het hotel is later verplaatst en het is natuurlijk met de tijd mee gegaan; zo zijn de ramen vervangen door kunststof exemplaren. Het hotel maakt tegenwoordig deel uit van de NH Hoteles groep en heet NH Collection Amsterdam Flower Market.
Links
Ingezonden doorThuur Michels
Professionele of persoonlijke bandTelkens als ik in Amsterdam ben vallen – als een aficionado van de Amsterdamse School – de rode bakstenen en de toren mij op. Ik ben er niet binnen geweest en heb vooral de buitenkant van het gebouw gefotografeerd.
Gerelateerde objecten