Details
Naam
Wrâldsbirin, Zeerijperweg 12, Loppersum
Aantal afbeeldingen: 11
IntroductieDit pand is van de ondergang gered door het op schokdempers te zetten. De operatie heeft heel wat voeten in de aarde gehad.
AdresZeerijperweg 12
Postcode(s)9919 JS
PlaatsLoppersum
LandNederland
Vervaardiger Evert Rozema (Architect)
P. Rozema (Architect)
Kornelius Westerman (Architect)
P. Rozema (Architect)
Kornelius Westerman (Architect)
Datum1932 - 1933
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
OpdrachtgeverKoop de Haan
Huidige eigenaarParticuliere eigenaar
Oorspronkelijke functieVilla
Huidige functieVilla
Type objectGebouw, Gemeentelijk monument
AchtergrondDeze villa met bakstenen toegangsbrug aan de rand van Loppersum, is in 1933 gebouwd in opdracht van Koop de Haan (1872-1962), directeur van het postkantoor te Loppersum. De aanbesteding vond plaats in januari 1933.
Onder de bouwtekening en op de advertentie van de aanbesteding prijken de namen van P. Rozema en K. Westerman. Piet Rozema was een oom van Evert Rozema en had een bureau aan het Bolwerk in Appingedam. Hij hield zich voornamelijk bezig met opmetingen voor burger- en waterbouw. Voor het ontwerp van de villa aan de Zeerijperweg vroeg hij – wij volgen hier de informatie van 'Staat in Eemsdelta' – Evert Rozema. Het huis werd gebouwd door aannemer P. Bos in ´t Zandt, waar Evert vroeger had gewerkt.
Zowel het exterieur als het interieur van de villa zijn zeer gaaf bewaard gebleven en kennen, net als de bakstenen brug, een hoge monumentwaarde. De bescherming van het gebouw als gemeentelijk monument (aangewezen in 2019) betreft het exterieur, het interieur en de brug.
Een interessant weetje: Evert Rozema ontwierp twee jaar eerder een bijna identiek huis (Casa Cara) aan de Julianaweg 13 in Appingedam. De glas-in-loodhoekpartij, die eender was aan de villa aan de Zeerijperweg, is hier in de loop van de tijd vervangen. Bovendien is de bakstenen gevel witgesausd.
Onder de bouwtekening en op de advertentie van de aanbesteding prijken de namen van P. Rozema en K. Westerman. Piet Rozema was een oom van Evert Rozema en had een bureau aan het Bolwerk in Appingedam. Hij hield zich voornamelijk bezig met opmetingen voor burger- en waterbouw. Voor het ontwerp van de villa aan de Zeerijperweg vroeg hij – wij volgen hier de informatie van 'Staat in Eemsdelta' – Evert Rozema. Het huis werd gebouwd door aannemer P. Bos in ´t Zandt, waar Evert vroeger had gewerkt.
Zowel het exterieur als het interieur van de villa zijn zeer gaaf bewaard gebleven en kennen, net als de bakstenen brug, een hoge monumentwaarde. De bescherming van het gebouw als gemeentelijk monument (aangewezen in 2019) betreft het exterieur, het interieur en de brug.
Een interessant weetje: Evert Rozema ontwierp twee jaar eerder een bijna identiek huis (Casa Cara) aan de Julianaweg 13 in Appingedam. De glas-in-loodhoekpartij, die eender was aan de villa aan de Zeerijperweg, is hier in de loop van de tijd vervangen. Bovendien is de bakstenen gevel witgesausd.
BeschrijvingDe villa ligt buiten Loppersum aan de weg naar Zeerijp. Ten tijde van de bouw was de omgeving heel wat idyllischer dan vandaag de dag. De Zeerijperweg was een klinkerweg met aan beide zijden bomen en een sloot. De huizen hier lagen prachtig in het groen.
De architectuur is tamelijk strak, ook voor Groninger begrippen, en wordt gedomineerd door hoge gevels en een groot, ruim overstekend schilddak. Het rechthoekige vrijstaande pand is opgetrokken in donkere baksteen. Op de begane grond is de salon uitgebouwd waardoor er een asymmetrische plattegrond ontstaat, net als de opzet van de gevels. Een betonnen luifel verbindt de hoofdentree met de salon. Aan de achterzijde bevindt zich een eenlaagse uitbouw (de schuur) met een plat dak.
De imposante glas-in-loodpui geeft het huis een bijzonder karakter. Het ontwerp van het glas in lood en de kegelvormige versiering aangebracht op de luifel, verwijzen naar de naam van het huis: Wrâldsbirin, hetgeen ‘levensloop’ betekent. In het patroon van het glas in lood, dat ook terugkomt in de toegangsdeur, valt een abstracte verwerking van die levensboom te herkennen. De glas-in-loodpanelen zijn naar ontwerp van Rozema uitgevoerd bij de firma J. Bijholt & Co die gevestigd was aan de Nieuwe Boteringestraat in Groningen.
De architectuur is tamelijk strak, ook voor Groninger begrippen, en wordt gedomineerd door hoge gevels en een groot, ruim overstekend schilddak. Het rechthoekige vrijstaande pand is opgetrokken in donkere baksteen. Op de begane grond is de salon uitgebouwd waardoor er een asymmetrische plattegrond ontstaat, net als de opzet van de gevels. Een betonnen luifel verbindt de hoofdentree met de salon. Aan de achterzijde bevindt zich een eenlaagse uitbouw (de schuur) met een plat dak.
De imposante glas-in-loodpui geeft het huis een bijzonder karakter. Het ontwerp van het glas in lood en de kegelvormige versiering aangebracht op de luifel, verwijzen naar de naam van het huis: Wrâldsbirin, hetgeen ‘levensloop’ betekent. In het patroon van het glas in lood, dat ook terugkomt in de toegangsdeur, valt een abstracte verwerking van die levensboom te herkennen. De glas-in-loodpanelen zijn naar ontwerp van Rozema uitgevoerd bij de firma J. Bijholt & Co die gevestigd was aan de Nieuwe Boteringestraat in Groningen.
InterieurIn het interieur valt de monumentale traphal met bordestrap op. Op de bouwtekening is de traphal als ‘hall’ aangeduid, wat meteen de inspiratiebron prijsgeeft. Een grote woonhal was vaak het uitgangspunt van de planning van het Engelse landhuis, hoewel deze ruimte in Nederland zelden als afzonderlijk vertrek werd behandeld, maar meestal een verkeersfunctie werd toebedeeld. Een vaste bank aan de voet van de trap, zoals in deze villa, was een karakteristiek onderdeel van de woonhal.
De wanden en trap waren oorspronkelijk indigoblauw geschilderd met lichtblauwe, oranje, gele en goudkleurige accenten, passend bij de kleuren van het glas in lood. Het schilderwerk werd uitgevoerd door J. Bakker. In de woonkamer is de wandbekleding nog origineel, evenals de schouw en de ingebouwde hoekbank van triplex met accenten coromandel. De nog aanwezige eikenhouten fauteuils, oorspronkelijk met donkere bekleding, behoren tot de complete inrichting die destijds voor het huis werd besteld bij meubelfabriek P. Oostra aan de Herestraat in Groningen. Vermoedelijk was dit eveneens naar ontwerp van Rozema.
De wanden en trap waren oorspronkelijk indigoblauw geschilderd met lichtblauwe, oranje, gele en goudkleurige accenten, passend bij de kleuren van het glas in lood. Het schilderwerk werd uitgevoerd door J. Bakker. In de woonkamer is de wandbekleding nog origineel, evenals de schouw en de ingebouwde hoekbank van triplex met accenten coromandel. De nog aanwezige eikenhouten fauteuils, oorspronkelijk met donkere bekleding, behoren tot de complete inrichting die destijds voor het huis werd besteld bij meubelfabriek P. Oostra aan de Herestraat in Groningen. Vermoedelijk was dit eveneens naar ontwerp van Rozema.
Recente ontwikkelingenEen aantal jaren geleden werd de villa onbewoonbaar door forse aardbevingsschade. De versterkingsoperatie is in 2020 begonnen. Met base isolation is het pand losgezaagd van het fundament en anderhalve meter opgetild. Dit is een speciale manier van versterken waarbij de fundering zo wordt aangepast dat ze schokken op kan vangen. Borg Rusthoven, de voormalige pastorie (Kerkpad 2) in Garrelsweer en boerderij Wester Enzelens (Wijmersweg 2) eveneens in Garrelsweer, zijn ook op deze spectaculaire manier versterkt. Door deze methode blijft niet alleen een groot deel van de monumentale waarde van de panden bewaard, ook zijn ze beter bestand tegen de gevolgen van aardbevingen.
In het Dagblad van het Noorden is op 27 januari 2020 een spectaculaire foto van het pand met de nieuwe fundering geplaatst.
In het Dagblad van het Noorden is op 27 januari 2020 een spectaculaire foto van het pand met de nieuwe fundering geplaatst.
Bronnen
Norma van der Horst, Pronkjuwelen van Baksteen. Amsterdamse School in Groningen (boekwerk & partners 2017).
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandFantastisch dat dit prachtige pand is gered. De tekst van deze bijdrage is vrijwel geheel ontleend aan 'Staat in Eemsdelta', aangezien deze tekst zo volledig is.
Gerelateerde objecten