Details
Naam
Netherlands Monument, New York
Aantal afbeeldingen: 8
IntroductieAmsterdamse School in Nieuw-Amsterdam!
PlaatsNew York
LandVerenigde Staten
Type objectGedenkteken
Vervaardiger Hendrik van den Eijnde (Kunstenaar)
Datum1926
Huidige staatVerwijderd of vervangen, locatie gewijzigd
AchtergrondDe in 1922 opgerichte Nederlandsch-Amerikaansche Fundatie gaf in 1925 aan beeldhouwer Hendrik van den Eijnde en architect Dirk Roosenburg de opdracht om een monument te ontwerpen dat aan de inwoners van New York geschonken zou worden om te herdenken dat de stad driehonderd jaar eerder gesticht werd door de Nederlanders. Van den Eijnde en Roosenburg ontwierpen een bakstenen kolom van liefst zestien meter hoog, eindigend in een natuurstenen beeld van Neptunus, met voor hem een Nederlandsche ontdekkingsreiziger die met behulp van kralen Manhattan van een indiaan koopt. Verder zou de achterzijde van de kolom versierd worden met een gedenktekst en een reliëf naar een 17e eeuwse kaart van Nieuw-Amsterdam.
De opbrengst van fondsen viel echter tegen en wellicht kreeg Van den Eijnde tijdens een oriëntatiereis naar New York (samen met Roosenburg) andere ideeën. Hoe dan ook, Van den Eijnde kreeg - ditmaal alleen - opdracht om een nieuw, eenvoudiger monument te ontwerpen. Deze werd op Sinterklaasdag, 6 december 1926, officieel in ontvangst genomen door burgemeester James J. Walker en Parks Commissioner Francis D. Gallatin. De vlaggenmast werd - net als de rest van het monument - in Nederland vervaardigd, door een buurman van Van den Eijnde die scheepsbouwkundige was. De teksten op het monument waren van de hand van Willem Martin; historicus, directeur van het Mauritshuis, én secretaris van de Nederlandsch-Amerikaansche Fundatie.
In die tijd stond het Netherlands Monument ten zuiden van Castle Clinton, waar toen het New York Aquarium was gevestigd. In 1939 werd het monument gerestaureerd en werden de inscripties opnieuw aangebracht. Een brand veroorzaakte vervolgens schade aan het monument. Toen het park van 1940 tot 1952 werd gesloten voor renovatiewerkzaamheden en voor de aanleg van de Brooklyn-Battery Tunnel, werd het monument verplaatst naar de huidige plaats bij de noordoostelijke ingang. De basis met omheining is in de tussentijd helaas verdwenen.
De opbrengst van fondsen viel echter tegen en wellicht kreeg Van den Eijnde tijdens een oriëntatiereis naar New York (samen met Roosenburg) andere ideeën. Hoe dan ook, Van den Eijnde kreeg - ditmaal alleen - opdracht om een nieuw, eenvoudiger monument te ontwerpen. Deze werd op Sinterklaasdag, 6 december 1926, officieel in ontvangst genomen door burgemeester James J. Walker en Parks Commissioner Francis D. Gallatin. De vlaggenmast werd - net als de rest van het monument - in Nederland vervaardigd, door een buurman van Van den Eijnde die scheepsbouwkundige was. De teksten op het monument waren van de hand van Willem Martin; historicus, directeur van het Mauritshuis, én secretaris van de Nederlandsch-Amerikaansche Fundatie.
In die tijd stond het Netherlands Monument ten zuiden van Castle Clinton, waar toen het New York Aquarium was gevestigd. In 1939 werd het monument gerestaureerd en werden de inscripties opnieuw aangebracht. Een brand veroorzaakte vervolgens schade aan het monument. Toen het park van 1940 tot 1952 werd gesloten voor renovatiewerkzaamheden en voor de aanleg van de Brooklyn-Battery Tunnel, werd het monument verplaatst naar de huidige plaats bij de noordoostelijke ingang. De basis met omheining is in de tussentijd helaas verdwenen.
BeschrijvingHet monument bestaat uit een 22 meter hoge vlaggenstok op een 4,5 meter hoge sokkel van Beiers graniet. De sokkel verbeeldt hoe Peter Minuit, de derde gouverneur van Nieuw Nederland, namens de Republiek der Verenigde Nederlanden Manhattan kocht van de Lanape-indianen. Hieronder staat de tekst "IN TESTIMONY OF ANCIENT AND UNBROKEN FRIENDSHIP THIS FLAGPOLE IS PRESENTED TO THE CITY OF NEW YORK BY THE DUTCH PEOPLE 1926". Aan de andere kant is de 17e eeuwse plattegrond van Nieuw-Amsterdam met het fort uitgehouwen.
Tussen deze twee taferelen staat de volgende tekst in expressief font:
'Nadat de Kamer Amsterdam der West Indische Compagnie op 22 April 1625 last had gegeven tot den aanleg van het Fort Amsterdam en tien bouweryen daarnevens heeft de koop van het Eiland Manhattan in 1626 dien aanleg bevestigd welke de grondslag werd van de stad New-York'.
De Engelse vertaling hiervan staat aan de andere zijde van de sokkel.
Boven de sokkel zitten vier bronzen emblemen: een Nederlandse leeuw, het wapen van Nieuw-Amsterdam (met hierin een bever en het wapen van de West-Indische Compagnie), een gedeelte van de zegel van New York (met molenwieken, bevers en meeltonnen; ook aanwezig in de vlag van de stad New York), en een wapen met de 'stars and stripes'.
Tussen deze twee taferelen staat de volgende tekst in expressief font:
'Nadat de Kamer Amsterdam der West Indische Compagnie op 22 April 1625 last had gegeven tot den aanleg van het Fort Amsterdam en tien bouweryen daarnevens heeft de koop van het Eiland Manhattan in 1626 dien aanleg bevestigd welke de grondslag werd van de stad New-York'.
De Engelse vertaling hiervan staat aan de andere zijde van de sokkel.
Boven de sokkel zitten vier bronzen emblemen: een Nederlandse leeuw, het wapen van Nieuw-Amsterdam (met hierin een bever en het wapen van de West-Indische Compagnie), een gedeelte van de zegel van New York (met molenwieken, bevers en meeltonnen; ook aanwezig in de vlag van de stad New York), en een wapen met de 'stars and stripes'.
Recente ontwikkelingenIn 2000 werd het monument geconserveerd en op 16 november dat jaar opnieuw ingewijd door Pieter van Vollenhoven, Parks Commissioner Stern en andere hoogwaardigheidsbekleders. De datum markeert de Dutch-American Heritage Day, de dag waarop wordt herdacht wordt dat de Nederlanders in 1776 voor het eerst de Amerikaanse vlag salueerden op het Caribische eiland Sint Eustatius.
Bronnen
Ype Koopmans, E.M. van den Eijnde, 1969-1939 (Drents Museum 1994).
Links
Ingezonden door Mark Davids
Professionele of persoonlijke bandToen ik ervoor stond zag ik gelijk aan het lettertype en het beeldhouwwerk dat dit in door een Nederlander gemaakt moest zijn. Nadat ik de bron opzocht en dit gemaakt bleek te zijn door H.A. van der Einde, onder andere bekend van Het Scheepvaarthuis, wist ik zeker dat dit Amsterdamse School moest zijn.
Gerelateerde objecten