Details
Naam
Bas-reliëfs Wilhelminabrug Maastricht
.jpg&width=650&height=650&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
.jpg&width=150&height=150&imageformat=jpg)
Aantal afbeeldingen: 8
IntroductieDe overblijfselen van een brug die de Tweede Wereldoorlog niet overleefde, hebben door het lettertype een Amsterdamse School-sausje gekregen.
AdresOeverwal
Postcode(s)6221 EN
PlaatsMaastricht
LandNederland
Type objectKunstwerk
Vervaardiger Hendrik van den Eijnde (Kunstenaar)
Datum1932
Materiaal natuursteen
Huidige eigenaarGemeente Maastricht
AchtergrondDe Wilhelminabrug is tussen mei 1930 en april 1932 naar een ontwerp van de toenmalige Rijksbouwmeester Kees König en onder leiding van rijksarchitect ir. G.C. Bremer gebouwd. De toerit aan Maastrichtse zijde begon op de Markt. Vervolgens was er een korte stalen overspanning over het Kanaal Luik-Maastricht. Daarna volgde de eigenlijke brug over de Maas zelf; een betonnen, met natuursteen bekleedde, constructie van vijf segmentbogen en een stalen gedeelte over de vaargeul aan de kant van Wyck aansluitende op de toerit in het verlengde van de Wilhelminasingel.
Pas na de officiële opening werden de twee pylonen op de hoofdpijlers aan de oostkant, versierd met bas-reliëfs van de hand van de Haarlemse beeldhouwer Hendrik van den Eijnde.
De Wilhelminabrug heeft de Tweede Wereldoorlog niet overleefd. Lang mocht Maastricht niet genieten van haar nieuwe brug. Op 10 mei 1940, slechts acht jaar na de opening, werd op last van de Nederlandse legerleiding de stalen overspanning opgeblazen. De Duitse opmars had hier niet veel door te lijden; reeds op 13 mei was er al een noodbrug over de geslagen bres geplaatst. Tijdens de Duitse bezetting werd in 1942 de naam gewijzigd in Antoniusbrug. Het in 1944 terugtrekkende Duitse leger ging veel rigoureuzer te werk. Op 13 september 1944, de dag van de bevrijding van Wyck en slechts één dag voor de bevrijding van Maastricht zelf, werd de Wilhelminabrug door de wegtrekkende Duitse soldaten helemaal verwoest en opgeblazen. De explosie was zo heftig dat grote stukken staal door de lucht zweefden en dat de stad geruime tijd zonder drinkwater en elektriciteit zat. In tegenstelling tot de Sint Servaasbrug die slechts beperkt beschadigd werd, werd de Wilhelminabrug volledig verwoest; alleen de pijlers staken nog boven water uit. Op 15 december van het zelfde jaar werd evenwel een door de geallieerden gebouwde betonnen noodbrug in gebruik genomen.
Pas na veel discussies door Rijkswaterstaat werd de nieuwe brug tussen 1957-1960 ontworpen en herbouwd, echter niet in de oorspronkelijke vorm. Het stalen gedeelte over het inmiddels gedempte kanaal en de de vijf stenen bogen werden vervangen door drie stalen overspanningen. Hierdoor kwam een aantal pijlers te vervallen evenals de natuurstenen bas-reliëfs van Hendrik van den Eijnde. De bas-reliëfs werden verwijderd en opgeslagen bij Openbare Werken Maastricht in Limmel.
Zij kwamen tenslotte als losstaande stukken terecht in het Griendpark op de oostelijke Maasoever.
Pas na de officiële opening werden de twee pylonen op de hoofdpijlers aan de oostkant, versierd met bas-reliëfs van de hand van de Haarlemse beeldhouwer Hendrik van den Eijnde.
De Wilhelminabrug heeft de Tweede Wereldoorlog niet overleefd. Lang mocht Maastricht niet genieten van haar nieuwe brug. Op 10 mei 1940, slechts acht jaar na de opening, werd op last van de Nederlandse legerleiding de stalen overspanning opgeblazen. De Duitse opmars had hier niet veel door te lijden; reeds op 13 mei was er al een noodbrug over de geslagen bres geplaatst. Tijdens de Duitse bezetting werd in 1942 de naam gewijzigd in Antoniusbrug. Het in 1944 terugtrekkende Duitse leger ging veel rigoureuzer te werk. Op 13 september 1944, de dag van de bevrijding van Wyck en slechts één dag voor de bevrijding van Maastricht zelf, werd de Wilhelminabrug door de wegtrekkende Duitse soldaten helemaal verwoest en opgeblazen. De explosie was zo heftig dat grote stukken staal door de lucht zweefden en dat de stad geruime tijd zonder drinkwater en elektriciteit zat. In tegenstelling tot de Sint Servaasbrug die slechts beperkt beschadigd werd, werd de Wilhelminabrug volledig verwoest; alleen de pijlers staken nog boven water uit. Op 15 december van het zelfde jaar werd evenwel een door de geallieerden gebouwde betonnen noodbrug in gebruik genomen.
Pas na veel discussies door Rijkswaterstaat werd de nieuwe brug tussen 1957-1960 ontworpen en herbouwd, echter niet in de oorspronkelijke vorm. Het stalen gedeelte over het inmiddels gedempte kanaal en de de vijf stenen bogen werden vervangen door drie stalen overspanningen. Hierdoor kwam een aantal pijlers te vervallen evenals de natuurstenen bas-reliëfs van Hendrik van den Eijnde. De bas-reliëfs werden verwijderd en opgeslagen bij Openbare Werken Maastricht in Limmel.
Zij kwamen tenslotte als losstaande stukken terecht in het Griendpark op de oostelijke Maasoever.
BeschrijvingDe beeldhouwwerken stellen zes lokale historische taferelen voor: de intocht van de Romeinen, de intocht van Sint Servatius, de inval van de Noormannen, hertog Hendrik I van Brabant die Maastricht het recht tot ommuring gaf, de ondertekening van de "Alde Caerte" en de intocht van koning Willem
Tussen de afbeeldingen zijn in een fraaie typografie de woorden “Alde Caerte” en “Trajectum admosam” te lezen. Alde Caerte is een constitutioneel verdrag uit 1284 en Trajectum ad Mosam is de Latijnse naam voor Maastricht en betekent letterlijk “Oversteek bij de Maas”.
Tussen de afbeeldingen zijn in een fraaie typografie de woorden “Alde Caerte” en “Trajectum admosam” te lezen. Alde Caerte is een constitutioneel verdrag uit 1284 en Trajectum ad Mosam is de Latijnse naam voor Maastricht en betekent letterlijk “Oversteek bij de Maas”.
Ingezonden door Annemarieke Verheij
Professionele of persoonlijke bandTijdens een wandeling door Maastricht kwam ik langs deze reliëfs. Mijn belangstelling werd vooral getrokken door de mooie typografie tussen de beelden in. Ik had al zo’n vermoeden dat de beelden oorspronkelijk een andere functie hadden gehad dan als losstaand kunstwerk op de kade. Uit een informatietegel bleek dat dus ook het geval. Na enig puzzelwerk heb ik de betekenis van de teksten op de reliëfs kunnen achterhalen.
Gerelateerde objecten