Details
Naam
Leidsestraatbruggen, Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 40
IntroductieDe drie bruggen in de drukke Leidsestraat. Maar hoeveel mensen zullen in de gaten hebben dat het hier om drie soortgelijke bruggen gaat?
AdresLeidsestraat 5-7
Postcode(s)1017 NT
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Type objectRijksmonument, Brug
Monumentnummer518393 (Herengracht); 518394 (Keizersgracht); 518395 (Prinse
Vervaardiger Piet Kramer (Architect)
Publieke Werken (Architect)
Hildo Krop (Kunstenaar)
Johan Polet (Kunstenaar)
Publieke Werken (Architect)
Hildo Krop (Kunstenaar)
Johan Polet (Kunstenaar)
Datum1921
MateriaalStaal, Graniet, Baksteen, Smeedijzer
Huidige staatLocatie ongewijzigd en nog altijd in gebruik
OpdrachtgeverGemeente Amsterdam
Huidige eigenaarGemeente Amsterdam
AchtergrondDe drie zogenoemde "Leidsestraatbruggen" van Piet Kramer dragen de nummers 29 (Koningssluis), 43 en 68 (Aalmoezeniersbrug). Zij zijn aangelegd over respectievelijk de Herengracht, de Keizersgracht en de Prinsengracht. Aangezien de Leidsestraat dateert uit de grote stadsuitbreiding van 1658, lagen er al eerder bruggen op deze plaatsen. Deze werden in 1921 in opdracht van de toenmalige dienst der Publieke Werken vervangen en kregen een uitgesproken Amsterdamse School-aankleding, die ze ook vandaag de dag nog tot de mooiste van de Amsterdamse School maken. De drie bruggen zijn qua ontwerp en decoratie ongeveer gelijk, zodat ze hier gezamenlijk behandeld worden. Verschillen betreffen onder meer de baksteendecoratie van de landhoofden en het meest decoratieve deel van het smeedwerk, dat weliswaar bij elke brug een gelijke opbouw kent maar in detaillering per brug verschillend is.
BeschrijvingHet betreft drie vaste verkeersbruggen met landhoofden en pijlers van baksteen en natuursteen. De vier bakstenen vleugels per brug zijn uitgevoerd in horizontaal getrapte vorm (waarin in metselwerk een siermotief is opgenomen) met aan de onderzijde bij de waterlijn blokjes van natuursteen, gedekt door afdekplaten van grijs graniet. De voorstellingen op de afdekplaten betreffen fabeldieren die op krokodillen lijken, van de hand van Hildo Krop. Deze waren al in 1916 ontworpen door Hildo Krop en uitgevoerd door de firma Johan Polet. Het beeldhouwwerk is niet meer dan een bewerkte afdeksteen en zeer functioneel van aard. Het is geen zelfstandig beeldhouwwerk en lijkt daarmee op het beeldhouwwerk van liggende zeehonden dat Krop ontwierp voor brug 400 over het Amstelkanaal (tegenwoordig Piet Kramerbrug). Het is daarom aannemelijk dat Piet Kramer een hand heeft gehad in het ontwerp. Niet veel later zou Krop zelfstandiger worden in het bepalen van vorm en voorstelling.
Behalve naar de afdekplaten met hun fabeldieren gaat de aandacht uit naar de balustrades van siersmeedwerk, vastgezet op de afdeklijst en de uitkragingen. Dit smeedwerk is buitengewoon sierlijk en culmineert op een aantal plaatsen in een zeer uitgewerkt motief, dat met een puntvorm boven de balustrade uit stijgt. De vormen zijn zeer grillig en exemplarisch voor de Amsterdamse School.
De drie bruggen zijn rijksmonumenten vanwege de architectuurhistorische waarde, vanwege de esthetische kwaliteit van het ontwerp en tevens van belang voor het aanzien van de stad.
Behalve naar de afdekplaten met hun fabeldieren gaat de aandacht uit naar de balustrades van siersmeedwerk, vastgezet op de afdeklijst en de uitkragingen. Dit smeedwerk is buitengewoon sierlijk en culmineert op een aantal plaatsen in een zeer uitgewerkt motief, dat met een puntvorm boven de balustrade uit stijgt. De vormen zijn zeer grillig en exemplarisch voor de Amsterdamse School.
De drie bruggen zijn rijksmonumenten vanwege de architectuurhistorische waarde, vanwege de esthetische kwaliteit van het ontwerp en tevens van belang voor het aanzien van de stad.
Bronnen
W. de Boer, Amsterdamse bruggen, 1910-1950 (Amsterdam, 1983).
Sebas Baggelaar en Pim van Schaik, Piet Kramer. Bruggenbouwer van de Amsterdamse School (Stokerkade 2016).
Links
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandHoe meer bruggen van Kramer ik bekijk en fotografeer, hoe meer bewondering ik krijg voor het smeedwerk. Het smeedwerk aan deze bruggen behoort tot de hoogtepunten. Jammer dat het zicht erop wordt ontnomen door de vele fietsen, die de brug ook enorm beschadigen. Aan de onlangs gerestaureerde Ceintuurburg geldt een stallingsverbod, dus er is hoop ooit ook deze Leidsestraatbruggen vrij van fietsen te kunnen bewonderen.
Gerelateerde objecten