Details
Naam
Brug 200, Vondelbrug
Aantal afbeeldingen: 31
IntroductieEen brug waar een lange adem voor nodig was: in 1919 werd het eerste ontwerp gemaakt en in 1947 was de brug klaar.
AdresVan Baerlestraat
Postcode(s)1071 AL
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Type objectBrug
Vervaardiger Piet Kramer (Architect)
Publieke Werken (Architect)
Hildo Krop (Kunstenaar)
Publieke Werken (Architect)
Hildo Krop (Kunstenaar)
Datum1947
MateriaalBaksteen, Graniet, Smeedijzer, Beton, Kalksteen
Huidige staatLocatie ongewijzigd en nog altijd in gebruik
OpdrachtgeverGemeente Amsterdam
AchtergrondWeinig bruggen in Amsterdam die getuige zijn geweest van zoveel belangrijke gebeurtenissen in de 20e eeuw: de bouw werd onderbroken door de Tweede Wereldoorlog, het was een atoomschuilkelder tijdens de Koude Oorlog, kortstondig toneel van de opkomende jeugdcultuur, en een strategisch punt tijdens hevige krakersrellen in 1980.
Al in 1919 maakte Piet Kramer een ontwierp voor de brug. Aan weerszijden van het viaduct zouden robuuste muren komen waarover weelderige klimop groeit. Een van de muren loopt over in een huisje met een ronde toren, vanwaar men kan uitkijken over het park. Onder het viaduct plande Kramer brede vijvers, 'zodat de weerspiegeling van het water het licht onder de brug zou versterken'. Helaas is het uiteindelijk ontwerp een stuk soberder.
Door dwarsliggen van het Vondelparkbestuur, economische crises, de mobilisatie én de Tweede Wereldoorlog liepen de werkzaamheden die in 1940 begonnen waren (het jaartal is op meerdere plekken in de brug verwerkt) enorm uit. Pas in 1947 werd de brug, op dat moment het grootste bouwwerk van Amsterdam, feestelijk geopend voor het verkeer, waardoor deze eindelijk niet meer helemaal om het Vondelpark heen hoefden te rijden. In 1968 werd in de schuilkelder Beatkelder Lijn 3 geopend, vernoemd naar de tram die over de brug rijdt (er rijden sinds 1958 overheen) en waar zelfs Pink Floyd heeft opgetreden.
Tijdens de krakersrellen in 1980 was de omgeving van het gekraakte pand ‘De Vondel’ op de hoek Vondelstraat en de Constantijn Huygenstraat door de actievoerders gebarricadeerd, onder andere met bestrating van de brug. Beelden van de tanks van de genie die tijdens de ontruiming de brandende barricaden op de Vondelbrug wegveegden baarden opzien.
Al in 1919 maakte Piet Kramer een ontwierp voor de brug. Aan weerszijden van het viaduct zouden robuuste muren komen waarover weelderige klimop groeit. Een van de muren loopt over in een huisje met een ronde toren, vanwaar men kan uitkijken over het park. Onder het viaduct plande Kramer brede vijvers, 'zodat de weerspiegeling van het water het licht onder de brug zou versterken'. Helaas is het uiteindelijk ontwerp een stuk soberder.
Door dwarsliggen van het Vondelparkbestuur, economische crises, de mobilisatie én de Tweede Wereldoorlog liepen de werkzaamheden die in 1940 begonnen waren (het jaartal is op meerdere plekken in de brug verwerkt) enorm uit. Pas in 1947 werd de brug, op dat moment het grootste bouwwerk van Amsterdam, feestelijk geopend voor het verkeer, waardoor deze eindelijk niet meer helemaal om het Vondelpark heen hoefden te rijden. In 1968 werd in de schuilkelder Beatkelder Lijn 3 geopend, vernoemd naar de tram die over de brug rijdt (er rijden sinds 1958 overheen) en waar zelfs Pink Floyd heeft opgetreden.
Tijdens de krakersrellen in 1980 was de omgeving van het gekraakte pand ‘De Vondel’ op de hoek Vondelstraat en de Constantijn Huygenstraat door de actievoerders gebarricadeerd, onder andere met bestrating van de brug. Beelden van de tanks van de genie die tijdens de ontruiming de brandende barricaden op de Vondelbrug wegveegden baarden opzien.
BeschrijvingDe Vondelbrug is een brede vaste brug over het lager gelegen Vondelpark, hoewel viaduct (de enige van Kramer?) dus eigenlijk een correctere benaming is. Het verbindt de Van Baerlestraat met de Eerste Constantijn Huygensstraat en is daarmee een belangrijke verkeersader tussen Amsterdam Zuid en West.
Op drie punten zijn er toegangen naar het park. Aan de zuidkant vormen geronde hekwerken de toegang tot de trappen. Aan de bruggevels zijn aan deze kant terrasvormige plateautjes aangebracht die, getuige een tekening van Kramer, begroeiing zou moeten bevatten, maar daarvoor te ondiep zijn en nu een soort poeltjes met dode bladeren vormen. De toegang aan de noordkant bestaat aan een rijker versierd en kleinere trap, die uitkomt nabij de Vondelbunker. De muur loopt aan beide straatzijden in de Eerste Constantijn Huygensstraat helemaal door tot de bebouwing. Een soortgelijke muur met hekwerk, fraaier gemetseld maar slechter onderhouden, vindt in het stuk tussen Roemer Visscherstraat en Vondelstraat zelfs een vervolg.
Beelden van Hildo Krop zijn in 1942 in nissen onder de brug aangebracht: respectievelijk een jongen, omringt door dierenkoppen, en een meisje omringt door duivelskoppen in struikgewas. Aan de zijde van de 1e Constantijn Huygensstraat staat een beeldreliëf van Hildo Krop dat een scène uit Joost van den Vondels toneelstuk 'Gijsbrecht van Aemstel' voorstelt.
Op drie punten zijn er toegangen naar het park. Aan de zuidkant vormen geronde hekwerken de toegang tot de trappen. Aan de bruggevels zijn aan deze kant terrasvormige plateautjes aangebracht die, getuige een tekening van Kramer, begroeiing zou moeten bevatten, maar daarvoor te ondiep zijn en nu een soort poeltjes met dode bladeren vormen. De toegang aan de noordkant bestaat aan een rijker versierd en kleinere trap, die uitkomt nabij de Vondelbunker. De muur loopt aan beide straatzijden in de Eerste Constantijn Huygensstraat helemaal door tot de bebouwing. Een soortgelijke muur met hekwerk, fraaier gemetseld maar slechter onderhouden, vindt in het stuk tussen Roemer Visscherstraat en Vondelstraat zelfs een vervolg.
Beelden van Hildo Krop zijn in 1942 in nissen onder de brug aangebracht: respectievelijk een jongen, omringt door dierenkoppen, en een meisje omringt door duivelskoppen in struikgewas. Aan de zijde van de 1e Constantijn Huygensstraat staat een beeldreliëf van Hildo Krop dat een scène uit Joost van den Vondels toneelstuk 'Gijsbrecht van Aemstel' voorstelt.
Recente ontwikkelingenDe beelden van Krop in de nissen onder brug waren zodanig aangetast, dat ze in 2009 vervangen zijn door replica’s.
Tegenwoordig vinden in de Vondelbunker culturele evenementen plaats en wordt er Bunkerbier gebouwen!
Tegenwoordig vinden in de Vondelbunker culturele evenementen plaats en wordt er Bunkerbier gebouwen!
Links
Ingezonden door Marcel Westhoff
Professionele of persoonlijke bandEen bijzondere brug is dit, door de bijzondere locatie, omdat het waarschijnlijk het enige viaduct van de hand van Kramer is, én omdat het ooggetuige is geweest van enkele roerige gebeurtenissen in de vorige eeuw.
Gerelateerde objecten