Details
Naam
Diamantbuurt Eigen Haard, blok III oost
Aantal afbeeldingen: 15
IntroductieDeze twee blokken vormden de laatste volkswoningbouwprojecten van Eigen Haard in de Diamantbuurt.
AdresDiamantstraat 88-132, Diamantstraat 136-168, Granaatstraat 19-95, Saffierstraat 6-16, Smaragdplein 7, Smaragdplein 32
Postcode(s)1074GG
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Flip Hamers (Architect)
Nico Lansdorp (Architect)
Jan Trapman (Kunstenaar)
Nico Lansdorp (Architect)
Jan Trapman (Kunstenaar)
Datum1928 - 1930
Huidige staatGerealiseerd
OpdrachtgeverEigen Haard
Huidige eigenaarEigen Haard
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / appartementen
Huidige functieEtagewoningen / appartementen
Type objectGeen beschermde status, Blok
AchtergrondVoor de bouw van blok III in de Amsterdamse Diamantbuurt, moest Eigen Haard, bij gebrek aan overheidssubsidies, een nieuwe geldstroom aanboren. Het hoogtepunt van de gesubsidieerde volkswoningbouw was achter de rug en een mondiale crisis kwam naderbij.Toen de regering in de periode 1920-1930 geen voorschotten meer gaf om woningbouw te financieren, kwam de woningbouw in Amsterdam bijna stil te liggen. De vraag naar goede en betaalbare woningen is op dat moment echter nog altijd groot. Dat de samenwerking met woningcorporaties hard nodig is blijkt wanneer wethouder Rodriques de Miranda aan de woningcorporaties vraagt om geld te lenen op de kapitaalmarkt.
Om in aanmerking te komen voor een vergunning, moeten de corporaties niet alleen geld lenen, maar ook voor ieder project vijf procent van de bouwsom beschikbaar stellen uit eigen middelen. Om investeerders en corporaties tegemoet te komen stelde de gemeente zich garant voor de betaling van rente en aflossing. Eigen Haard maakte van deze regeling gebruik om woningen in de Diamantbuurt bouwen.
De door Ph.A. Hamers en (in de praktijk) diens werknemer Nico Lansdorp ontworpen blokken in de Diamantbuurt bestaan in totaal uit vijf blokken. Blok III is in twee delen gebouwd en kent ook twee stijlen. Het westelijke deel ligt grotendeels aan de Jan Lievensstraat en wordt apart besproken. Het oostelijke deel bestaat uit twee armen die bij het badhuis in de Diamantstraat bij elkaar komen. Ontwerpen zijn gemaakt in 1925-1926, de bouw begon in 1928 en de in totaal 100 woningen werden in 1929 en 1930 voltooid.
Om in aanmerking te komen voor een vergunning, moeten de corporaties niet alleen geld lenen, maar ook voor ieder project vijf procent van de bouwsom beschikbaar stellen uit eigen middelen. Om investeerders en corporaties tegemoet te komen stelde de gemeente zich garant voor de betaling van rente en aflossing. Eigen Haard maakte van deze regeling gebruik om woningen in de Diamantbuurt bouwen.
De door Ph.A. Hamers en (in de praktijk) diens werknemer Nico Lansdorp ontworpen blokken in de Diamantbuurt bestaan in totaal uit vijf blokken. Blok III is in twee delen gebouwd en kent ook twee stijlen. Het westelijke deel ligt grotendeels aan de Jan Lievensstraat en wordt apart besproken. Het oostelijke deel bestaat uit twee armen die bij het badhuis in de Diamantstraat bij elkaar komen. Ontwerpen zijn gemaakt in 1925-1926, de bouw begon in 1928 en de in totaal 100 woningen werden in 1929 en 1930 voltooid.
BeschrijvingHet blok is ontworpen in de stijl van het rationalisme met elementen van de Amsterdamse School. Kenmerkend is het verspringende metselwerk in de gevel. Enkele traveeën steken naar voren. Hoekpanden zijn vaak hoger en op enkele plaatsen zijn de schoorstenen als driehoekige opbouwen tegen het hoogste deel van de gevel aangezet, als een sculpturaal element. De extra etage geeft de blokken het uiterlijk van een fort.
Bijzonder is het accent dat in de Granaatstraat is aangebracht. Tegenover de inham van blok I is de gevel van de oneven zijde een hele verdieping verhoogd. Van opzij ziet het er uit als een platte toren. Op de hoek aangrenzend met het Smaragdplein zien we een voormalige kantoorruimte van de corporatie. Op de ingemetselde gevelsteen staat 'Eigen Haard 1930'. Aan de andere zijde van het badhuis zien we een identieke gevelsteen met 'Eigen Haard 1929'. Bij de gevel van de bovenwoningen aan de Diamantstraat 142-148 aan de zijde van het Smaragdplein zien we een verder een fraai gebeeldhouwde driehoekige gevelsteen uit 1929. De maker is onbekend. De website www.amsterdam.nl meldt dat het gaat om een vrouw die kinderen de borst geeft. Nadere beschouwing lijkt te duiden op een manfiguur met vruchten. Dit is een symbool voor overvloed en vruchtbaarheid, een teken dat bewoners van woningen (vaak de armere arbeiders) van een corporatie zich geen materiële zorgen hoeven te maken.
Bijzonder is het accent dat in de Granaatstraat is aangebracht. Tegenover de inham van blok I is de gevel van de oneven zijde een hele verdieping verhoogd. Van opzij ziet het er uit als een platte toren. Op de hoek aangrenzend met het Smaragdplein zien we een voormalige kantoorruimte van de corporatie. Op de ingemetselde gevelsteen staat 'Eigen Haard 1930'. Aan de andere zijde van het badhuis zien we een identieke gevelsteen met 'Eigen Haard 1929'. Bij de gevel van de bovenwoningen aan de Diamantstraat 142-148 aan de zijde van het Smaragdplein zien we een verder een fraai gebeeldhouwde driehoekige gevelsteen uit 1929. De maker is onbekend. De website www.amsterdam.nl meldt dat het gaat om een vrouw die kinderen de borst geeft. Nadere beschouwing lijkt te duiden op een manfiguur met vruchten. Dit is een symbool voor overvloed en vruchtbaarheid, een teken dat bewoners van woningen (vaak de armere arbeiders) van een corporatie zich geen materiële zorgen hoeven te maken.
InterieurDe woningen waren en zijn vrij eenvoudig. Tot in de jaren zeventig ging men naar het badhuis op het Smaragdplein aangezien de woningen geen douche hadden.
Recente ontwikkelingenDe woningen en enkele bedrijfsruimtes zijn tussen 1973 en 1975 gerenoveerd met behoud van de oorspronkelijke kenmerken.
Bronnen
Vladimir Stissi, Amsterdam, het mekka van de volkshuisvesting: sociale woningbouw 1909-1942 (Rotterdam 2007)
Liesbeth Draaijer, Nick Steenkamp en Janine Elfring, 100 jaar Eigen Haard: 8 september 1909 - 8 september 2009 (Amsterdam 2009)
Annuska Pronkhorst en Sophie van Ginneken, De Amsterdamse School (Alphen aan den Rijn 2003)
Ingezonden door Liesbeth Draaijer
Professionele of persoonlijke bandBij aanvang van mijn dienstverband in 1974 bij Eigen Haard was de renovatie in de Diamantbuurt nog in volle gang. Door de aandacht voor het behoud van de Amsterdamse Schooldetails werd ik mij bewust van de bijzondere architectuur en ontstond mijn interesse en betrokkenheid. Voor bewoners die moesten verhuizen naar een wisselwoning was dit natuurlijk niet altijd het geval. Na het betrekken van de gerenoveerde woning probeerde ik hen te wijzen, vaak met succes, op de mooie architectuur.
Gerelateerde objecten