Details
Naam
De Bijenkorf-beeldhouwwerk, Den Haag
Aantal afbeeldingen: 27
IntroductieDe beelden aan De Bijenkorf in Den Haag is een aparte pagina waard!
Type objectBeeld
Vervaardiger Piet Kramer (Architect)
Hendrik van den Eijnde (Kunstenaar)
Gijs Jacobs van den Hof (Kunstenaar)
Hildo Krop (Kunstenaar)
Johan Polet (Kunstenaar)
John Rädecker (Kunstenaar)
Adriaan Remiëns (Kunstenaar)
Toon Rädecker (Kunstenaar)
Louise Beijerman (Kunstenaar)
Hendrik van den Eijnde (Kunstenaar)
Gijs Jacobs van den Hof (Kunstenaar)
Hildo Krop (Kunstenaar)
Johan Polet (Kunstenaar)
John Rädecker (Kunstenaar)
Adriaan Remiëns (Kunstenaar)
Toon Rädecker (Kunstenaar)
Louise Beijerman (Kunstenaar)
Datum1926
MateriaalZandsteen
Huidige eigenaarDe Bijenkorf
AchtergrondDe Bijenkorf in Den Haag, ontworpen door Piet Kramer, wordt elders op deze site al beschreven. Daar wordt met name ingegaan op het gebouw en de geschiedenis. Dit meesterwerk van de Amsterdamse School is voorzien van een ruime hoeveelheid beeldhouwwerk van zandsteen waar de top van de Nederlandse beeldhouwers aan heeft gewerkt. In het herinneringsboek aan de opening schreef dr. P.H. Ritter dat "Zeven beeldhouwers zwoegden aan den gevel, hakten de groote symbolische figuren en de vele kleinere versieringen buiten en binnen". En bij het overzicht van de medewerkers worden zij bij naam genoemd: Lous Beyerman, Hendrik van den Eijnde, Gijs Jacobs van den Hof, Hildo Krop, Johan Polet, Antoon en John Rädecker en A. Remiëns. De meeste beelden krommen zich rondom het golvende metselwerk, maar er zijn ook vrijstaande beelden en langgerekte reliëfs.
Dat er een groot aantal beeldhouwers aan De Bijenkorf heeft gewerkt is goed te zien aan de diversiteit in uiterlijk van de beelden, al dragen zij door hun gestileerdheid duidelijk het stempel van de jaren twintig. Botine Koopmans is in haar boek Een hechte verbintenis-beelden en architectuur in Den Haag van mening dat het erop lijkt dat er te veel kunstenaars tegelijk werden ingeschakeld, hetgeen volgens haar de eenheid niet ten goede is gekomen. Zij vermoedt dat de reden voor de vele kunstenaars lag in tijdgebrek.
Dat er een groot aantal beeldhouwers aan De Bijenkorf heeft gewerkt is goed te zien aan de diversiteit in uiterlijk van de beelden, al dragen zij door hun gestileerdheid duidelijk het stempel van de jaren twintig. Botine Koopmans is in haar boek Een hechte verbintenis-beelden en architectuur in Den Haag van mening dat het erop lijkt dat er te veel kunstenaars tegelijk werden ingeschakeld, hetgeen volgens haar de eenheid niet ten goede is gekomen. Zij vermoedt dat de reden voor de vele kunstenaars lag in tijdgebrek.
BeschrijvingEr lijkt geen vastomlijnd decoratieprogramma aan het beeldhouwwerk ten grondslag te hebben gelegen. Een aantal beelden verwijst duidelijk naar De Bijenkorf zelf en de moderne tijd, maar andere zijn louter decoratief en hebben geen symbolische betekenis. Dieren- en mensenkoppen staan zij aan zij met een stoomtrein, stoomboten en een hijskraan op een fabrieksterrein. Koopmans gaat in op een aantal beeldhouwwerken, zoals de slang van John Rädecker waarvan hij gezegd schijnt te hebben dat deze het warenhuis symboliseert dat de andere beesten, de kleine concurrenten, opvreet. Van Rädecker is ook de grote vrouwenfiguur bovenin de gevel. Zij staat symbool voor de mens in de moderne metropool. Dat is de reden dat zij tussen twee gestileerde wolkenkrabbers zweeft.
Ook Hildo Krop maakte een gevelbeeld, van een man die een honingraat boven zijn hoofd houdt. Achter hem is een bijenkorf te zien. Een gebeitelde tekst meldt: "Het is de raat waar 't om gaat", waarmee men wil zeggen dat de binnenkant van De Bijenkorf belangrijker is dan de buitenkant omdat binnen van alles te koop is. Koopmans vervolgt met de beschrijving van beelden van Toon Rädecker, die de dynamiek van de handel uitbeeldde in zijn stoomwolken uitbrakende trein die uit de muur komt rijden, en in de stoomboten op de golven van de zee, beschenen door het licht van een vuurtoren. Toon liet de fabrieken zien waar de goederen met behulp van een hijskraan gereed gemaakt worden voor transport. Maar ook maakte hij beeldhouwwerk met vissen erop, eekhoorns en zeer natuurgetrouwe beelden.
Speciale aandacht ten slotte voor het beeldhouwwerk rond de dienstingang van de hand van Hendrik van den Eijnde. Boven de ingang houdt een jongetje een maquette van De Bijenkorf in zijn handen. Dit kleine onopvallende beeldje symboliseert het idee van de directie om een filiaal in Den Haag te stichten. Veel groter is Van den Eijndes processie van vijf werelddelen. Zij dragen hun producten gezamenlijk naar de bijenkorf die aan het hoofd van de optocht gaat en voorzien is van de letters SPG, de initialen van de oprichter van De Bijenkorf, Simon Philip Goudsmit.
Ook Hildo Krop maakte een gevelbeeld, van een man die een honingraat boven zijn hoofd houdt. Achter hem is een bijenkorf te zien. Een gebeitelde tekst meldt: "Het is de raat waar 't om gaat", waarmee men wil zeggen dat de binnenkant van De Bijenkorf belangrijker is dan de buitenkant omdat binnen van alles te koop is. Koopmans vervolgt met de beschrijving van beelden van Toon Rädecker, die de dynamiek van de handel uitbeeldde in zijn stoomwolken uitbrakende trein die uit de muur komt rijden, en in de stoomboten op de golven van de zee, beschenen door het licht van een vuurtoren. Toon liet de fabrieken zien waar de goederen met behulp van een hijskraan gereed gemaakt worden voor transport. Maar ook maakte hij beeldhouwwerk met vissen erop, eekhoorns en zeer natuurgetrouwe beelden.
Speciale aandacht ten slotte voor het beeldhouwwerk rond de dienstingang van de hand van Hendrik van den Eijnde. Boven de ingang houdt een jongetje een maquette van De Bijenkorf in zijn handen. Dit kleine onopvallende beeldje symboliseert het idee van de directie om een filiaal in Den Haag te stichten. Veel groter is Van den Eijndes processie van vijf werelddelen. Zij dragen hun producten gezamenlijk naar de bijenkorf die aan het hoofd van de optocht gaat en voorzien is van de letters SPG, de initialen van de oprichter van De Bijenkorf, Simon Philip Goudsmit.
Bronnen
Botine Koopmans, Een hechte verbintenis. Beelden en architectuur in Den Haag (Den Haag, 2011).
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandEr is niet zo heel veel Amsterdamse School in Den Haag, maar met De Bijenkorf heeft men één van de grootste Amsterdamse School-meesterwerken. Aan het gebouw is al aandacht besteed op deze site. Ik vond dat er een aparte plaats voor het fascinerende beeldhouwwerk moest worden ingeruimd.
Gerelateerde objecten