Details
Naam
Blok Hembrugstraat-Spaarndammerdijk, Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 20
IntroductieDit wat onbekende, onopvallende blok in de Spaarndammerbuurt heeft een aantal typische Rutgers-elementen. Ronduit atypisch voor deze architect zijn echter de stalen balkons.
AdresHembrugstraat 1-17 – Spaarndammerdijk 17-21, Houtrijkstraat 340
Postcode(s)1013
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger Gerrit Jan Rutgers (Architect)
Datum1924
Huidige eigenaarDe Key
Particuliere eigenaar
Particuliere eigenaar
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / winkels
Huidige functieGemengde bestemming: woningen en winkels/bedrijfsruimtes
Type objectBlok
AchtergrondArchitect Gerrit Jan Rutgers ontwierp in 1926 twee grote, imposante blokken in de Hembrugstraat (nrs. 70-246) in de Spaarndammerbuurt. Aan het begin van de straat ontwierp hij twee jaar eerder een zeer eenvoudig blok van portiekwoningen voor Stichting Onze Woning of Bouwmaatschappij voor Verkrijging van Eigen Woningen, later opgegaan in De Key.
BeschrijvingHet voor liefhebbers van de Amsterdamse School interessantste deel van het blok betreft het halfronde, uitgemetselde trappenhuis aan de Spaarndammerdijk, boven de portiek van nummer 17. Het wordt op de vierde verdieping bekroond door een halfronde erker met forse dakoverstek, die als een soort kraaiennest fungeert. De erker vertoont veel overeenkomsten met de ronde erkers die Rutgers in 1923 aanbracht aan het pand aan de Gentiaanstraat-Hagedoornweg (nu OBA).
Het hoekgedeelte met de Hembrugstraat springt terug. In het midden is sprake van een halfrond trappenhuis, waarbij aan weerszijden balkons zijn aangebracht. Op de eerste verdieping hebben de balkons een gemetselde borstwering, op de tweede en derde verdieping is een stalen balkon aangebracht. Het is moeilijk voor te stellen dat deze stalen balkons origineel zijn omdat zij de voorgevel het aanzien van een achtergevel geven. Maar ze zijn al te zien op de foto uit 1965 in het Stadsarchief, dus zijn ze waarschijnlijk wel origineel.
De Spaarndammerdijk en het begin van de Hembrugstraat liggen hoger dan de rest van de straat, dus is er sprake van een getrapt aflopende gevel. De hoogteverschillen tussen de verschillende geveldelen worden overbrugd door gemetselde cilindervormen, die hun basis ter hoogte van de vloer van de eerste verdieping hebben en iets boven de dakrand uitsteken. De basis van de cilindervorm is voorzien van een eenvoudig gietijzeren ornament, vermoedelijk om duiven weg te houden. In de Hembrugstraat is sprake van in totaal vier diepe portieken, waarboven de trappenhuizen liggen met kleine raampjes gescheiden door een brede betonnen middenstijl met een betonnen blok boven en onder. In de Houtrijkstraat markeert ook weer een cilindervorm de overgang naar een blok van Cornelis Kruyswijk, dat al even eenvoudig is als het blok van Rutgers.
Het hoekgedeelte met de Hembrugstraat springt terug. In het midden is sprake van een halfrond trappenhuis, waarbij aan weerszijden balkons zijn aangebracht. Op de eerste verdieping hebben de balkons een gemetselde borstwering, op de tweede en derde verdieping is een stalen balkon aangebracht. Het is moeilijk voor te stellen dat deze stalen balkons origineel zijn omdat zij de voorgevel het aanzien van een achtergevel geven. Maar ze zijn al te zien op de foto uit 1965 in het Stadsarchief, dus zijn ze waarschijnlijk wel origineel.
De Spaarndammerdijk en het begin van de Hembrugstraat liggen hoger dan de rest van de straat, dus is er sprake van een getrapt aflopende gevel. De hoogteverschillen tussen de verschillende geveldelen worden overbrugd door gemetselde cilindervormen, die hun basis ter hoogte van de vloer van de eerste verdieping hebben en iets boven de dakrand uitsteken. De basis van de cilindervorm is voorzien van een eenvoudig gietijzeren ornament, vermoedelijk om duiven weg te houden. In de Hembrugstraat is sprake van in totaal vier diepe portieken, waarboven de trappenhuizen liggen met kleine raampjes gescheiden door een brede betonnen middenstijl met een betonnen blok boven en onder. In de Houtrijkstraat markeert ook weer een cilindervorm de overgang naar een blok van Cornelis Kruyswijk, dat al even eenvoudig is als het blok van Rutgers.
InterieurOver de interieurs heb ik niets kunnen vinden. Er is geen reden om te veronderstellen dat de interieurs bijzondere kenmerken hebben of hadden.
Recente ontwikkelingenOp sommige plaatsen ziet het blok er goed uit. Als goed voorbeeld kunnen de houten kozijnen op de hoek van de Spaarndammerdijk dienen, waarvan de bovenlichten in kleine ruitjes zijn verdeeld. Deze zijn al te zien op de hierboven genoemde foto uit het Stadsarchief. Verderop in de Hembrugstraat is echter sprake van kunststof kozijnen zonder enige detaillering.
Links
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandMijn oog viel op het kraaiennest aan de Spaarndammerdijk. Dit mooiste deel van de gevel ligt op het noorden en is vrij lastig te fotograferen, maar nu is het toch gelukt. Bewoners van dit deel zitten op de eerste rang voor een blik op de nieuwe Houthavens en zullen erg blij zijn met de ondertunneling van een deel van de Spaarndammerdijk.
Gerelateerde objecten