Details
Naam
Woningblok Roelof Hartstraat, Harmoniehof, Amsterdam
Aantal afbeeldingen: 28
IntroductieEen behoorlijk 'streng en ongenaakbaar blok', dit ontwerp van Van Epen.
AdresRoelof Hartstraat 40-84, Gerard Terborgstraat 2-42, Hobbemakade 89-93
Postcode(s)1071 VM
PlaatsAmsterdam
LandNederland
Vervaardiger J. C. van Epen (Architect)
M.J.E. Lippits (Architect)
M.J.E. Lippits (Architect)
Datum1920 - 1923
Huidige staatDeels of volledig gerenoveerd
OpdrachtgeverACW Samenwerking
Huidige eigenaarACW Samenwerking
Oorspronkelijke functieEtagewoningen / winkels
Huidige functieGemengde bestemming: woningen en winkels/bedrijfsruimtes
Type objectRijksmonument, Blok
Monumentnummer527823
AchtergrondDit blok is onderdeel A (aanduiding RCE) van het tussen 1919 en 1926 tot stand gekomen woon/woningcomplex 'Harmoniehof', bestaande uit een terrein in de vorm van een onregelmatige rechthoek omsloten door de straten Hobbemakade, Gerard Terborgstraat, Daniël de Langestraat, Harmoniehof, Joh.M. Coenenstraat, Reijnier Vinkeleskade en de Roelof Hartstraat. Het geheel is tot stand gekomen in opdracht van de 'Amsterdamsche Coöperatieve Woningvereeniging "Samenwerking"' en ontworpen door de architect J.C. van Epen, in samenwerking met M.J.E. Lippits, in de stijl van de verstrakte Amsterdamse School.
Van het blok aan de Roelof Hartstraat was een gedeelte al gebouwd voordat "Samenwerking" aan dit complex begon. Ook de kop aan het Roelof Hartplein is niet door Van Epen gerealiseerd, al had hij hiervoor een ontwerp gemaakt. Het ontwerp voor "Het Nieuwe Huis" werd uiteindelijk door Van den Nieuwen Amstel gemaakt.
Het gaat om een rijksmonument "vanwege de architectuur-, cultuurhistorische- en typologische waarde als karakteristiek grotendeels gaaf bewaard woon/winkelcomplex met verschillende woningtypen voor de middenstandsklasse, aangelegd rondom een plantsoen met verschillende bebouwingshoogte in een verstrakte Amsterdamse School-trant. Tevens van belang wegens stedenbouwkundige en ensemblewaarde in relatie tot de nabijgelegen woonblokken van de Samenwerking en als beeldbepalend onderdeel van het Plan van Zuid van H.P. Berlage."
Van het blok aan de Roelof Hartstraat was een gedeelte al gebouwd voordat "Samenwerking" aan dit complex begon. Ook de kop aan het Roelof Hartplein is niet door Van Epen gerealiseerd, al had hij hiervoor een ontwerp gemaakt. Het ontwerp voor "Het Nieuwe Huis" werd uiteindelijk door Van den Nieuwen Amstel gemaakt.
Het gaat om een rijksmonument "vanwege de architectuur-, cultuurhistorische- en typologische waarde als karakteristiek grotendeels gaaf bewaard woon/winkelcomplex met verschillende woningtypen voor de middenstandsklasse, aangelegd rondom een plantsoen met verschillende bebouwingshoogte in een verstrakte Amsterdamse School-trant. Tevens van belang wegens stedenbouwkundige en ensemblewaarde in relatie tot de nabijgelegen woonblokken van de Samenwerking en als beeldbepalend onderdeel van het Plan van Zuid van H.P. Berlage."
BeschrijvingDit vijflaags blok met etagewoningen onder een plat dak en winkels in de Roelof Harstraat en de Hobbemakade ligt in de noord-oostelijke hoek van het Harmoniehof terrein. De plattegrond is haakvormig met teruggerooid deel tegenover de Cornelis van der Lindenstraat. Kenmerkend is de achthoekige toren op de noord-oostelijke hoek. De uitvoering hiervan met een lantaarn onder een plat dak is veel soberder dan een afgekeurde variant van Van Epen, waarop de toren een stuk hoger is en een trapvormige dakopbouw heeft. De traptoren met lantaarn werd door Van Epen eerder toegepast in het zgn ACOB blok iets verderop in Amsterdam zuid (torens zowel aan de Pieter Lastmankade als aan de Cornelis Krusemanstraat) en zou Van Epen ook ontwerpen voor het AWV blok in de Saffierstraat (Diamantbuurt). In totaal schiep Van Epen dus vier torentjes bij wooncomplexen. Overigens is het torentje bij het onderhavige blok niet van glas voorzien maar open, als een overdekt balkon.
De gevels zijn niet alleen plastisch geleed door een verspringende rooilijn in de Gerard Terborgstraat, maar ook door driezijdige erkers -in het geval van ondersteuning rustende op betonnen afgeschuinde consoles- en buitentrappen (alleen in de Gerard Terborgstraat). De trappenhuizen worden verlicht door (puntige), staande vensterstroken met horizontale onderverdeling. De zolderlaag heeft kleinere vierkante vensters met telkens in het midden een zeszijdig draaivenster onder een hijsbalk. Plint en kozijnen alsmede de laag onder de dakrand zijn voorzien van steens rollagen. De deuren hebben sierroosters voor het venster. De brievenbussen zijn in hardsteen uitgevoerd.
De winkel op de noord-oost hoek heeft grote vensters en winkeldeuren tussen afgerond, uitspringend metselwerk in oorsprong van een rood paarse baksteen. De andere winkels in de Roelof Hartstraat hebben de winkeldeuren aan weerszijden van een paneeldeur. De overige huisdeuren zijn paarsgewijs gekoppeld. Zowel de winkels als de woningen hebben een granieten plint. Een vijftal winkels en een veertiental voordeuren heeft in de bovenlichten het oorspronkelijk glas-in-lood.
De hoek van de Hobbemakade naar de Gerard Terborgstraat is overhoeks teruggerooid met in de afgeschuinde hoek een vensterstrook van het trappenhuis boven de toegang. De vensters zijn ook hier overhoeks. De plastische geleding van de Gerard Terborgstraat wordt verkregen door ook hier de rooilijn te laten verspringen, waarbij in de as van de Cornelis van der Lindenstraat de woningen in twee sprongen zijn teruggerooid, rond een centrale poort, die naar het binnenterrein leidt. Aan weerszijden van de teruggerooide partij bevinden zich, evenwijdig aan de gevel, twee paar monumentale buitentrappen. Daar waar de gevel een eerste sprong maakt, zijn steunberen geplaatst.
De achtergevel is plastisch geleed door uitspringende geveldelen. De vensters en de balkondeuren hebben samengestelde kozijnen, houten balkons, in oorsprong met kast- en kolenkist. De centrale binnentuin is ontworpen in Architectonische stijl door Tine Cool in 1925.
De gevels zijn niet alleen plastisch geleed door een verspringende rooilijn in de Gerard Terborgstraat, maar ook door driezijdige erkers -in het geval van ondersteuning rustende op betonnen afgeschuinde consoles- en buitentrappen (alleen in de Gerard Terborgstraat). De trappenhuizen worden verlicht door (puntige), staande vensterstroken met horizontale onderverdeling. De zolderlaag heeft kleinere vierkante vensters met telkens in het midden een zeszijdig draaivenster onder een hijsbalk. Plint en kozijnen alsmede de laag onder de dakrand zijn voorzien van steens rollagen. De deuren hebben sierroosters voor het venster. De brievenbussen zijn in hardsteen uitgevoerd.
De winkel op de noord-oost hoek heeft grote vensters en winkeldeuren tussen afgerond, uitspringend metselwerk in oorsprong van een rood paarse baksteen. De andere winkels in de Roelof Hartstraat hebben de winkeldeuren aan weerszijden van een paneeldeur. De overige huisdeuren zijn paarsgewijs gekoppeld. Zowel de winkels als de woningen hebben een granieten plint. Een vijftal winkels en een veertiental voordeuren heeft in de bovenlichten het oorspronkelijk glas-in-lood.
De hoek van de Hobbemakade naar de Gerard Terborgstraat is overhoeks teruggerooid met in de afgeschuinde hoek een vensterstrook van het trappenhuis boven de toegang. De vensters zijn ook hier overhoeks. De plastische geleding van de Gerard Terborgstraat wordt verkregen door ook hier de rooilijn te laten verspringen, waarbij in de as van de Cornelis van der Lindenstraat de woningen in twee sprongen zijn teruggerooid, rond een centrale poort, die naar het binnenterrein leidt. Aan weerszijden van de teruggerooide partij bevinden zich, evenwijdig aan de gevel, twee paar monumentale buitentrappen. Daar waar de gevel een eerste sprong maakt, zijn steunberen geplaatst.
De achtergevel is plastisch geleed door uitspringende geveldelen. De vensters en de balkondeuren hebben samengestelde kozijnen, houten balkons, in oorsprong met kast- en kolenkist. De centrale binnentuin is ontworpen in Architectonische stijl door Tine Cool in 1925.
InterieurHet karakter van de middenstandswoningen laat zich duidelijk aflezen aan de plattegrond: elke woning bevatte oorspronkelijk een woonkamer 'en suite', meestal drie slaapkamers, keuken, wc en vaak ook een douche.
Bronnen
Juliette Roding, Talitha van Dijk, J.C. van Epen 1880-1960. Van villabouw tot volkshuisvesting (Stichting BONAS, zj).
Ingezonden door Gert-Jan Lobbes
Professionele of persoonlijke bandIn tegenstelling tot de vaak speelse en organische architectuur van architecten als Kramer en De Klerk is dit blok behoorlijk streng en ongenaakbaar. Het torentje heeft wel iets van een wachttoren.
Gerelateerde objecten